Bali

Saking Wikipédia
Aksara Latin
     
Bali
bali.
Care jaum jam saking pojok kiwa ka tengen: Pura Besakih, Tanah Lot, Gunung Agung yéning kacingak saking Pasih Sanur, Alas Bojog Ubud, Kintamani, Nusa Dua, miwah Pasih Kuta.
Kober/Panji Bali bali.
Bendera
Lambang resmi Bali bali.
Panji
Julukan: 
"Pulau Dewata"
Motto: 
Bali Dwipa Jaya
//0//,balidwipajaya.//0//
Peta
Peta
Negara Indonésia
Rahina kaadegang14 Agustus 1958 (rahina dadi)[1]
IbukotaKota Dénpasar (sadurung nyané Singaraja)
Akéh satuan pamréntahan
Pamréntahan
 • GubernurI Wayan Koster
 • Wakil GubernurTjokorda Oka Artha Ardana Sukawati
 • Sékrétaris DaérahDewa Madé Indra[2]
 • Pamucuk DPRDNyoman Adi Wiryatama
Jimbar
 • Total5.780,06 km2 (223,169 sq mi)
Populasi
 • Total4.336.900
 • Kepadatan732/km2 (1,900/sq mi)
Démograpi
 • AgamaHindu (kautama Hindu Dharma): 83,46%
Islam 13,37%
Kristen (2,54%)
Protestan (1,66%)
Katolik (0,88%)
Buddha 0,54%
Konghucu 0,01%
Aliran Kapercayaan 0,01%
tiosan 0,14%.[5]
 • Wong(Sensus 2010)

Wong Asli Bali
Bali (84.96%), Bali Aga (0,4%) [6]

Wong Jaba
Jawa (9.60%), Madura (0.77%), Melayu (0.59%), Sasak (0.58%), Suku asal NTT (0.50%), Cina (0.38%), Sunda (0.30%), Bugis (0.24%), Batak (0.17%), tiosan (0.91%)[7]
Wewidangan galahUTC+08:00 (WITA)
Kode pos
80xxx-82xxx
Kode area télépon
ISO 3166 codeID-BA
Nomor TNKBDK
APBDRp5.980.912.107.128,00 (2018[8])
PADRp3.348.053.405.328,00
DAURp1.268.585.388.000,00
DAKRp1.102.440.440.000,00
Tembang daérahBali Jagaddhita
FloraMajegau
FaunaJalak Bali
Situs webbaliprov.go.id


Propinsi Bali yéning cingakan saking satelit.
Wawengkon Nusa Bali ring Indonésia (mawarna bang).

Bali inggih punika wastan nusa utawi propinsi ring Indonésia. Bali kawéntenané ring negara Indonésia.[9][10] Kaapit antuk Nusa Jawa miwah Nusa Lombok, Nusa Bali jimbarnyané wantah 5.561 km². Propinsi Bali kakepah antuk makudang nusa, sané sampun subaga sakadi: Nusa Bali, Nusa Penida, Nusa Ceningan, Nusa Lémbongan, tur nusa-nusa sané alitan. Ibukota Propinsi Bali magenah ring Dénpasar.

Ring warsa 2014, propinsi Bali madué panjak kirang langkung 4.25 yuta diri.[11] Propinsi Bali punika dados genah antuk pinih akéh wang sané maderbe Agama Hindu ring Indonésia.[12]

Nusa Bali sampun kasub ring duranegara seantukan kaasrian palemahan miwah budayanyané. Akéh toris sané rawuh meriki makardiang wawengkon ekonomi ring Provinsi Bali punika sanget megantung ring pariwisata. Toris-toris sané mawisata ring bali pinih akéh saking Cina, Malaisia, Jepang miwah Ostrali.

Mawit saking katahné wénten pura sané kaantukan mepuja ring dewa-dewi, Baliné kabaos Pulo Seribu Pura miwah Pulo Dewata.

Babad[uah | uah wit]

Arca Buddha sané katemuan ring Goa Gajah.

Masa kuna[uah | uah wit]

Saking kirang langkung warsa 2000 SM (Sadurung Masehi) , Bali punika sampun katongosin olih wang Austronesia sané megingsir saking Asia kelod-kangin miwah Oséania ngelintangin segara Nusantara punika. Wantah cingakin basa miwah budaya ring Bali, punika madué kanti saking basa miwah budaya ring Nusantara, Malaisia, Pilipina, miwah Oséania. Peranti watu kapining warsa punika sampun kapanggihan ring désa Cekik, Nusa Bali kanginan.

Ring masa kuna, Ugama Hindu ring Bali punika kabagi antuk sanga soroh luir ipun : Pasupata, Bhairawa, Siwa Shidanta, Waisnawa, Bodha, Brahma, Resi, Sora miwah Ganapatya. Sabilang soroh punika madué dewa miwah dewi sané nglingsir.

Mapanggih kapining Portugis[uah | uah wit]

Paruman wang Bali kaping wang Éropa sané ka ping siki pawiakti ring 1512, ri tatkala kapal-kapal Portugis pamucukin olih Antonio Abreu miwah Francisco Serrão kacingakin ring Nusa Bali segara sané kaléran. Wangsa Portugis punika polih ngambarang Nusa Bali ring 1512

Monumen Puputan 1906 ring Dénpasar

Hindia Belanda[uah | uah wit]

Ring warsa 1597, Belanda, kamanggalanin antuk Cornelis de Houtman mewali ka Nusa Bali. Pamréntahan Belanda ngagegang kuasa ipun nyané ring Bali ri tatkala warsa 1840an saking segara kalér Nusa Bali punika. Belanda ipun mepaduang kerajaan-kerajaan ring Bali mangda polih makuasa. Ri tatkala pamuput warsa 1890an, Belanda mapikolih kuasa ring Nusa Bali kidul.

Ri tatkala sasih Juni 1860, nabe prani miwah tumbuhan Alfred Russel Wallace saking Wales, mewali ka Nusa Bali. Pawalian idané mebuaka antuk pemineh biologi sané kabaosan Guwet Wallace. Guwet Wallace inggih punika guwet angen sané ngelintangin selat Lombok. Guwet punika masahang soroh prani miwah tumbuhan antuk wawengkon punika.

Belanda mangutus makudang-kudang wadua miwah kapal ring Sanur ri tatkala warsa 1906 antuk megegebugin Bali. Kaantukin mapurinin wadua punika, wangsa raja ring puri Denpasar ngemargiang perang puputan. Mawit puputan punika, 200 wang Bali seda pikolih manyedayang ragane. Puri Klungkung taler ngaturang puputan kaantukin mapurinin wadua Belanda. Pamuput yuda punika, Belanda mapikolih makuasa ring Bali, sakewanten pikolih Belandané nenten mrebawa antuk agama miwah budaya. Pikolih Belandané ring Bali nenten taler kuat sakadi ring Jawi tur Maluku.

Géograpi[uah | uah wit]

Topograpi Nusa Bali

Wates wewidangan[uah | uah wit]

Kalér Segara Bali
Kelod Segara Hindia
Kauh Selat Bali, Propinsi Jawa Timur
Kangin Selat Lombok, Propinsi Nusa Tenggara Barat

Watuan[uah | uah wit]

Watuan-watuan ring Bali puniki kantun nguda, antuk pentang aab ipun saking manggala miosén ngantos kuarter. Formasi Ulakan manados watuan pinih kuna, selanturné Formasi Sorga ring miosén tengah, taler Formasi Selatan ring ungkur miosén. Formasi Selatan puniki akéh magenah ring Bukit Jimbaran taler Nusa Penida, asapunika 3 formasi punika manados watuan pinih kuna ring Bali.

Ring aab pliosén kamanggalain saking watuan Vulkanik Pulaki, selanturné Formasi Prapatagung miwah Formasi Asah. Ring aab kuarter puniki makehan watuan sané kawentuk marupa watuan vulkanik, tiosan Formasi Palasari sané minengahin aab manggala kuarter sareng aab kuarter. Manggala kuater wénten Vulkanik Jembrana, Vulkanik Batur, Buyan miwah Beratan Kuna, taler Vulkanik Seraya.

Ring watuan pinih nguda wénten parilaksana vulkanis saking Batur, Buyan, Beratan Kuna. Sesampun nyané gunung vulkanis ageng punika rusak, kawéntenang Vulkanik Batur, Vulkanik Agung, Vulkanik Batukau miwah Vulkanik Pohen, Sengayang, miwah Lesong.[13]

Pamréntahan[uah | uah wit]

Gubernur Bali[uah | uah wit]

No. Poto Gubernur Ngawit Jabatan Wesana Jabatan Partai Wakil
Gubernur
Kalpa Catetan
Residen Bali
1 Anak Agung Bagus Sutedja 1950 1958 Ten wénten 1 [ket. 1]
2 I Gusti Bagus Oka 1958 1959 2
Gubernur Bali
(1) Anak Agung Bagus Sutedja* 14 Agustus 1959 1965 Non Partai Drs. Dewa Made Wedagama

(1929-1984)**

2
(1959)
[ket. 2]

[ket. 3]

3 I Gusti Putu Martha
(1913–1992)
1965 1967 Non Partai I Gusti Ngurah Pindha

(1924-1991)*

3
(1965)
[ket. 4]
4 Berkas:Soekarmen.jpg Soekarmen
(1925–1988)
1967 27 Agustus 1978 Militer I Gusti Ngurah Pindha

(1924-1991)*

4
(1967)
[ket. 5]
5 Ida Bagus Mantra
(1928–1995)
27 Agustus 1978 27 Agustus 1983 Non Partai 5
(1978)
[14]
27 Agustus 1983 27 Agustus 1988 6
(1983)
6 Berkas:Ib oka.gif Ida Bagus Oka
(1936–2010)
27 Agustus 1988 27 Agustus 1993 Non Partai 7
(1988)
27 Agustus 1993 23 Mei 1998 Ahim Abdurahim 8
(1993)
[ket. 6]
7 Dewa Made Beratha
(l.1941)
27 Agustus 1998 28 Agustus 2003 Non Partai I Gusti Bagus Alit Putra 9
(1998)
28 Agustus 2003 28 Agustus 2008 Partai Démokrasi Indonésia Perjuangan I Gusti Ngurah Kesuma Kelakan 10
(2003)
[15]
8 I Made Mangku Pastika
(l.1951)
28 Agustus 2008 29 Agustus 2013 Partai Demokrasi Indonesia Perjuangan Anak Agung Gede Ngurah Puspayoga 11
(2008)
[16]
29 Agustus 2013 29 Agustus 2018 Partai Démokrat I Ketut Sudikerta 12
(2013)
[17][18]
9 I Wayan Koster
(l.1962)
5 September 2018 5 September 2023 Partai Démokrasi Indonésia Perjuangan Tjokorda Oka Artha Ardana Sukawati 13
(2018)
  Non Partai / Panugasan Pameréntah

Palaksana sesana Gubernur[uah | uah wit]

Puniki lis Pelaksana Sesana Gubernur sané mangentosin Gubernur petahana sané kantun cuti kampanye utawi ring masa transisi

Potret Palaksana sesana Gubernur Ngawit jabatan Puput jabatan Wesana Ket. Gubernur Définitif
Ahim Abdurahim
(Palaksana Sesana)
23 Méi 1998 27 Agustus 1998 [ket. 7][19] Transisi
Hamdani
(Panjabat)
29 Agustus 2018 5 Séptémber 2018 [ket. 8]
[20]
Transisi
Sang Made Mahendra Jaya
(Penjabat)
5 Séptémber 2023 Petahana Transisi
Catetan
  1. Dados Residen Bali. Bali sadurung Propinsi
  2. dados gubernur sesampun pangadegan propinsi anyar
  3. wakil gubernur kaamong olih sékrétaris daérah ngantos ungkur 1965
  4. ngamong dados wakil gubernur Bali kapertama warsa 1966-1971
  5. ngantos 1971
  6. Kaangkat dados Manteri Negara Urusan Kapendudukan
  7. Ngarangkep dados Wakil Gubernur Bali
  8. Ngarangkep dados Staf Ahli Menteri Dalam Negeri Widang Ekonomi miwah Pawangunan

Déwan Perwakilan[uah | uah wit]

DPRD Bali maanggota 55 jadma sajé kapilih saking pamilihan umum nyabran lima warsa apisan. Manggala DPRD Bali punika wénten 1 Pamucuk miwah 3 Wakil Pamucuk sané maasal saking partai politik sané nuwénang akéh tegakan miwah swara pinih akéh. Anggota DPRD Bali sané kantun ngamong mangkin punika asil saking Pemilu 2019, sané kalantik ring 2 Séptémber 2019 olih Wakil Pamucuk Pangadilan Tegeh Denpasar, Ida Bagus Djagra, ring Gedung DPRD Propinsi Bali. Komposisi anggota DPRD Bali periode 2019-2024 maasal saking 7 partai politik ring dija PDI Perjuangan dadoa partai politik padruén tegakan pinih akéh punika soang-soang 33 tegakan.[21][22] Ring Pemilu 2014, DPRD Bali madue 55 diri wakilnyane sane kawedhar ring makudang fraksi, sareng perolehan suara pinih akeh kapolihang olih Partai Démokrasi Indonésia Perjuangan.[23][24][25] Puniki komposisi anggota DPRD Bali ring tigang kalpa pinih ungkur.[26][27][28][29][30]

Partai Politik Akéh Kursi ring Kalpa
2009-2014[31] 2014-2019 2019-2024
  Gerindra 2 Increase 7 Decrease 6
  PDI-P 24 Steady 24 Increase 33
  Golkar 12 Decrease 11 Decrease 8
  NasDem (anyar) 2 Steady 2
  PAN (anyar) 1
  Hanura Steady 1 Steady 1 Steady 1
  Démokrat 10 Decrease 8 Decrease 4
  PKPI (anyar)1 Steady 1
  PNIM (anyar) 1
  PKPB (anyar) 1
  Pakar Pangan (anyar) 1
  PNBK (anyar) 2
  PSI (anyar) 1
Jumlah Anggota 55 Steady 55 Steady 55
Jumlah Partai 10 Decrease 8 Decrease 7


Wawengkon administratip[uah | uah wit]

No. Kabupatén/kota Pusat
pamréntahan
Bupati
/wali kota
Jimbar
(km²)[9]
Krama
(2017)[9]
Kecamatan Kelurahan
/Désa
Logo
Peta
wewidangan
1 Kabupatén Badung Mangupura I Nyoman Giri Prasta 418,62 468.346 6 16/46
2 Kabupatén Bangli Bangli Sang Nyoman Sedana Arta 490,71 264.945 4 4/68
3 Kabupatén Buléléng Singaraja Putu Agus Suradnyana 1.364,73 814.356 9 19/129
4 Kabupatén Gianyar Gianyar I Madé Agus Mahayastra 368,00 492.757 7 6/64
5 Kabupatén Jembrana Negara I Nengah Tamba 841,80 323.211 5 10/41
6 Kabupatén Karangasem Amlapura I Gedé Dana 839,54 545.389 8 3/75
7 Kabupatén Klungkung Semarapura I Nyoman Suwirta 315,00 215.852 4 6/53
8 Kabupatén Tabanan Tabanan I Komang Gedé Sanjaya 1.013,88 466.647 10 -/133
9 Kota Dénpasar - I Gusti Ngurah Jaya Negara 127,78 638.548 4 16/27


Kecamatan, désa miwah kelurahan[uah | uah wit]

Propinsi Bali manika madué 8 kabupatén, 1 kotamadya, 57 kecamatan, 80 kelurahan, miwah 636 désa. Ring warsa 2017, akeh kramanyane kirang langkung 4.230.051 diri mawit total jimbarnyane 5.780,06 km².[9][10] Ring warsa 2021, akéh kramané kirang langkung 4.273.992 diri mawit total jimbarné 5.590,21 km².[32]

No Kode
Kemendagri
Kabupatén/Kota Jimbar
(km²)
Krama
(2021)
Kepadetan
(diri/km²)
2022
Kecamatan Kelurahan Désa
1 51.03 Kab. Badung 398,75 512.485 1.118,786 6 16 46
2 51.06 Kab. Bangli 526,76 254.738 539,922 4 4 68
3 51.08 Kab. Buléléng 1.322,75 826.613 596,7158 9 19 129
4 51.04 Kab. Gianyar 364,36 501.317 1.339,0 7 6 64
5 51,01 Kab. Jembrana 849,13 325.456 383,952 5 10 41
6 51.07 Kab. Karangasem 839,32 521.954 649,628 8 3 75
7 51.05 Kab. Klungkung 313,96 216.538 685,2 4 6 53
8 51.02 Kab. Tabanan 849,31 462.652 460,2586 10 - 133
9 51.71 Kota Dénpasar 125,87 652.239 4.997,25 4 16 27
Total Bali 5.590,21 4.273.992 731,8351 57 80 636


Ékonomi[uah | uah wit]

Ring warsa 1970an, ékonomi ring Propinsi Bali punike pilih akéh mandasar kapining metani miwah meabian. Nanging saking mangkin, maakéh toris sané rawuh meriki ka Bali makardiang wawengkon ékonomi ring Provinsi Bali punika sanget magantung ring pariwisata, mawitan Propinsi Bali puniki dados silih tunggil propinsi sané pinih sugih ring Indonésia. Ri tatkala 2003, kirang langkung 80% ékonomi ring Propinsi Bali punika mekanti kapining industri pariwisata. Sakewanten, petaka bom Bali ring 2003 miwah 2005 mangardiang industri pariwisata runtuh. Saking mangkin industri pariwisata ring Bali ngindayang ajeg mawali.

Matani tur maabian[uah | uah wit]

Sakewanten Nusa Bali punika subaga kapining wawengkon industri pariwisata. Matani tur maabian inggih punike ngaturang tenaga kerja sané pinih akéh.

Démograpi[uah | uah wit]

Populasi historis
WarsaPop.±%
1971 2.120.322—    
1980 2.469.930+16.5%
1990 2.777.811+12.5%
1995 2.895.649+4.2%
2000 3.146.999+8.7%
2005 3.378.092+7.3%
2010 3.890.757+15.2%
2015 4.148.588+6.6%
2020 4.317.404+4.1%
2022 4.415.100+2.3%
sources:[33]

Akéh panjak ring Bali wénten 3.890.757 diri ring sénsus 2010, lan 4.317.404 diri ring sénsus 2020; prakiraan resmi ring patengahan warsa 2022 punika 4,415,100.[34] Ring warsa 2021, Kamenterian Kehakiman RI ngaperkirayang wénten 109.801 tamiu asing sané nyeneng ring Bali, makéhan maasal saking Rusia, Amérika Serikat, Ostrali, Inggris, Jerman, Jepang, Prancis, Itali, saha Belanda.[35]

Kesehatan[uah | uah wit]

Rumah sakit[uah | uah wit]

No. Kode RS Rumah Sakit Soroh RS Kelas RS Druén Akéh
genah sirep
1 5104039 RS Umum Payangan RSU C Pemkab 0
2 5108080 RS Balimed Buléléng RSU C Perusahaan 62
3 5171221 RS Khusus Mata Ramata RSK Mata C Perusahaan 10
4 5102051 RS Ibu dan Anak Cahaya Bunda RSIA C Swasta 12
5 5103040 RS Universitas Udayana RSU C Kementerian Lain 78
6 5107018 RS Pratama Kubu RSU D PRATAMA Pemkab 35
7 5105016 RSU Daérah Gema Santi Nusa Penida RSU D Pemkab 43
8 5103038 RS Bali Jimbaran RSU C Perusahaan 55
9 5171220 RS Umum Daérah Bali Mandara Provinsi Bali RSU B Pemprop 180
10 5108077 RS Umum Daérah Tangguwisia RSU D Pemkab 45
11 5102049 RS Umum Semara Ratih RSU C Perusahaan 50
12 5102048 RS Umum Bali Holistik RSU D Swasta 30
13 5101055 RS Umum Balimed Negara RSU C Swasta 64
14 5102047 RS Wings Nyitdah RSU C Pemkab 66
15 5104037 RS Umum Kasih Ibu Saba RSU C Perusahaan 44
16 5171219 RS Khusus Ibu dan Anak Pucuk Permata Hati RSIA C Swasta 33
17 5108079 RS Pratama Giri Emas RSU D Pemkab 0
18 5107017 RS Umum Balimed Karangasem RSU D Swasta 56
19 5103036 RS Umum Surya Husadha Nusa Dua RSU C Perusahaan 62
20 5104036 RS Umum Famili Husada RSU C Perorangan 51
21 5102046 RS Umum Kasih Ibu Tabanan RSU C Perusahaan 63
22 5103035 RS Umum Siloam Bali RSU B Swasta 111
23 5103034 RS Khusus Bedah BIMC Nusa Dua RSK BEDAH B Swasta 35
24 5106026 RS Umum Bangli Medika Canti RSU C Perusahaan 70
25 5104035 RS Umum Ari Canti RSU C Perusahaan 106
26 5171217 RS Umum Surya Husada Ubung RSU C Organisasi Sosial 38
27 5103033 RS Umum Kasih Ibu Kedonganan RSU C Organisasi Sosial 31
28 5102044 RS Umum Wisma Prashanti RSU C Swasta 53
29 5171216 RS Bhayangkara Denpasar RSU C POLRI 81
30 5101054 RS Umum Bunda RSU C Swasta 55
31 5105015 RS Umum Bintang RSU C Swasta 70
32 5105014 RS Umum Permata Hati RSU C Swasta 54
33 5104034 RS Umum Ganesha RSU C Perorangan 93
34 5171097 RS Umum Bali Royal RSU C Perusahaan 100
35 5108075 RS Umum Shanti Graha RSU D Swasta 45
36 5108064 RS Umum Parama Sidhi RSU C Swasta 67
37 5103032 RS Daérah Mangusada RSU B Pemkab 212
38 5102043 RS Umum Bhakti Rahayu Tabanan RSU D Swasta 50
39 5104023 RS Umum Premagana RSU C Swasta 51
40 5171215 RS Ibu dan Anak Puri Bunda RSIA C Swasta 121
41 5171203 RS Umum Balimed RSU C Swasta 100
42 5171192 RS Umum Prima Medika RSU C Swasta 147
43 5171181 RS Gigi dan Mulut Saraswati Denpasar RSK GM B Organisasi Sosial 2
44 5171170 RS Umum Graha Asih RSU D Organisasi Sosial 22
45 5171166 RS Ibu dan Anak Harapan Bunda RSIA C Perusahaan 17
46 5171155 RS Umum Bhakti Rahayu RSU D Organisasi Sosial 62
47 5171133 RS Umum Puri Raharja RSU C Organisasi Sosial 90
48 5171122 RS Umum Dharma Yadnya RSU C Organisasi Hindu 58
49 5171111 RS Umum Kasih Ibu RSU C Organisasi Sosial 68
50 5171086 RS Umum Surya Husadha RSU C Organisasi Sosial 118
51 5171064 RS Khusus Mata Bali Mandara RSK Mata A Pemprop 33
52 5171053 RS Umum Manuaba RSU C Organisasi Sosial 24
53 5171031 RS TK. II Udayana RSU C TNI AD 124
54 5171020 RS Umum Daérah Wangaya RSU B Pemkot 176
55 5171016 RSUP Sanglah RSU A Kemkes 602
56 5108042 RS umum Karya Dharma Husada RSU D Organisasi Sosial 55
57 5108031 RS Umum Kertha Usadha RSU C Organisasi Hindu 89
58 5108020 RS TK. IV Singaraja RSU D TNI AD 53
59 5108016 RS Umum Daérah Kab. Buléléng RSU B Pemkab 274
60 5107015 RS Umum Daérah Karangasem RSU C Pemkab 172
61 5106025 RS Jiwa Provinsi Bali RSK Jiwa A Pemprop 400
62 5106014 RS Umum Daérah Kabupatén Bangli RSU B Pemkab 147
63 5105013 RS Umum Daérah Klungkung RSU B Pemkab 105
64 5104012 RS Umum Daérah Sandirini Gianyar RSU B Pemkab 126
65 5103021 RS Khusus Bedah BIMC RSK BEDAH C Swasta 22
66 5102021 RS Umum Dharma Kerti RSU C Organisasi Hindu 30
67 5102010 RS Umum Daérah Tabanan RSU B Pemkab 186
68 5101053 RS Umum Kertayasa RSU D Swasta 27
69 5101016 RS Umum Daérah Negara RSU C Pemkab 130


Seni budaya[uah | uah wit]

No. Warsa panetapan Nomor régistrasi
panetapan
Karya budaya Domain
1 2013 201300034 Makepung Dresta miwah Éksprési Lisan
2 2014 201400142 Téktékan Seni Balih-balihan
3 2015 201500238 Gringsing Tenganan Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
4 2015 201500239 Endek Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
5 2015 201500240 Sangging Kamasan Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
6 2015 201500241 Barong Két Seni Balih-balihan
7 2015 201500242 Jogéd Seni Balih-balihan
8 2015 201500243 Tari Légong Kraton Seni Balih-balihan
9 2015 201500244 Dramatari Wayang Wong Seni Balih-balihan
10 2015 201500245 Dramatari Gambuh Seni Balih-balihan
11 2015 201500246 Topéng Sidakarya Seni Balih-balihan
12 2015 201500247 Tari Baris Upacara Seni Balih-balihan
13 2015 201500248 Tari Sanghyang Seni Balih-balihan
14 2015 201500249 Rejang Seni Balih-balihan
15 2016 201600379 Ngrebeg Mekoték Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
16 2016 201600380 Tér-téran Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
17 2016 201600381 Gebug Éndé Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
18 2017 201700553 Bétutu Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
19 2017 201700554 Karé-karé Tenganan Pegringsingan Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
20 2017 201700555 Gamelan Selonding Seni Balih-balihan
21 2017 201700556 Usaba Dangsil Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
22 2017 201700557 Usaba Sumbu Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
23 2017 201700558 Siat Tipat Bantal Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
24 2017 201700559 Tari Léko Seni Balih-balihan
25 2018 201800738 Siat Geni Désa Adat Tuban Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
26 2018 201800739 Jégog Jembrana Seni Balih-balihan
27 2018 201800740 Terompong Beruk Seni Balih-balihan
28 2018 201800741 Megibung Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
29 2018 201800742 Mesabat-sabatan Biu Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
30 2018 201800743 Songkét Beratan Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
31 2018 201800744 Tari Baris Wayang Lumintang Seni Balih-balihan
32 2018 201800745 Tari Baris Cina Renon miwah Sanur Seni Balih-balihan
33 2018 201800746 Basmerah (Nyambleh Sasih Kanem) Désa Taman Pohmanis Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
34 2018 201800747 Ngarebong Kasiman Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
35 2018 201800748 Seni Lukis Batuan Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
36 2018 201800749 Tari Taruna Jaya Seni Balih-balihan
37 2018 201800750 Nyakan Diwang Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
38 2019 201900998 Kerajinan Pérak Celuk Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
39 2019 201900999 Asta Kosala Kosali Kawikanan miwah parilaksana mawit palemahan miwah jagat
40 2019 201901000 Baris Sumbu Désa Adat Semanik Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
41 2019 201901001 Gerabah Banjar Basang Tamiang Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
42 2019 201901002 Mabuug-Buugan Désa Adat Kadonganan Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
43 2019 201901003 Ngaro Banjar Medura Intaran Sanur Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
44 2019 201901004 Légong Binoh Seni Balih-balihan
45 2019 201901005 Jangér Kadaton Sumerta miwah Pégok Sésétan Seni Balih-balihan
46 2019 201901006 Saté Rénténg Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
47 2019 201901007 Usaba Dimel Désa Adat Selat Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
48 2019 201901008 Cakepung Budhakeling Seni Balih-balihan
49 2019 201901009 Penting Seni Balih-balihan
50 2019 201901010 Ngrebeg Keris Ki Baru Gajah Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
51 2019 201901011 Pengalantaka Kawikanan miwah parilaksana mawit palemahan miwah jagat
52 2019 201901012 Baris Jangkang Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
53 2019 201901013 Gambuh Désa Adat Tumbakbayuh Seni Balih-balihan
54 2020 202001181 Siat Yéh Banjar Teba Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
55 2020 202001182 Lukisan Kaca Désa Nagasepaha Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
56 2020 202001183 Nanda Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
57 2020 202001184 Megoak-Goakan Désa Panji Dresta miwah Éksprési Lisan
58 2020 202001185 Ngusaba Bukakak Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
59 2020 202001186 Kebo Dongol Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
60 2020 202001187 Gambuh Pedungan Seni Balih-balihan
61 2020 202001188 Prasi Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
62 2020 202001189 Génggong Seni Balih-balihan
63 2020 202001190 Ari-ari Magantung Adat Istiadat Krama, Ritus, miwah Upacara
64 2020 202001191 Wastra Bebali Katerampilan miwah Kamahiran Karajinan Tradisional
65 2021 202101321 Meteruna Nyoman Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
66 2021 202101322 Génjék Seni Pertunjukan
67 2021 202101323 Barong Nong Nong Kling Seni Pertunjukan
68 2021 202101324 Nyeraman Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
69 2021 202101325 Jogéd Nini Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
70 2021 202101326 Blayag Karangasem Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
71 2021 202101327 Abuang Luh Muani Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
72 2021 202101328 Saba Malunin Desa Pedawa Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
73 2021 202101329 Megangsing Buléléng Tradisi miwah Ekspresi Lisan
74 2021 202101330 Rejang Ilud Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
75 2021 202101331 Kerajinan Ata Karangasem Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
76 2021 202101332 Gambuh Bungkulan Seni Pertunjukan
77 2021 202101334 Mandolin Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
78 2021 202101335 Bé Guling Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
79 2021 202101336 Mecaru Mejaga Jaga Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
80 2021 202101337 Baris Babuang Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
81 2021 202101338 Ngrebeg Tegallalang Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
82 2021 202101339 Ritual Dewa Masraman Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
83 2021 202101340 Tenun Cepuk Nusa Penida Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
84 2022 202201546 Arak Bali Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
85 2022 202201547 Jaja Laklak Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
86 2022 202201548 Lontar Bali Pengetahuan miwah kebiasaan perilaku mengenai alam miwah semesta
87 2022 202201549 Saté Lilit Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
88 2022 202201550 Karya Pemijilan Ida Bhatara Sakti Ngerta Gumi Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
89 2022 202201551 Uyah Amed Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional
90 2022 202201552 Berko Seni Pertunjukan
91 2022 202201553 Mejaran-jaranan Adat Istiadat Masyarakat, Ritus, miwah Perayaan-Perayaan
92 2022 202201554 Serombotan Kemahiran miwah Kerajinan Tradisional

Seni budaya ring bali, sampun kasor ring mancanegara. Sawiréh punika, akéh toris e rawuh meriki. Seni budaya ring Bali mepadu antuk agama Hindu Dharma. Pepaduan punika ngawéntenan budaya sané luwih miwah agung.

  • Seni Tari, ring bali kasor antuk igel-igelan sané mapesengan Tari Kécak, Tari Baris, Tari Panyembrahma, Tari Péndét, miwah sané lianan.
  • Seni Rupa,
  • Seni Ukir, ukir-ukiran Bali madué cihna sané lian.
  • Seni Wewangunan, wewangunan ring Bali, nenten je wénten sané ngematuhang. Anak sané duweg ngewangun, kapesengan antuk Undagi.

Basa[uah | uah wit]

Basa Bali sané keangge wénten telung soroh, inggih punika:

Pustaka[uah | uah wit]

  1. "Pembentukan Daérah-daerah Tingkat I Bali, Nusa Tenggara Barat Dan Nusa Tenggara Timur". dpr.go.id.
  2. "Dewa Madé Indra Resmi Dilantik menjadi Sekda Bali". 2018-03-27. Kaaksés 2018-05-21.
  3. "Permendagri no.137 tahun 2017". 27 Désémber 2017. Kaaksés 12 Juni 2018.
  4. "Indikator Strategis BPS Bali 2019". BPS. Kaaksés 2019-12-18.
  5. Penduduk Menurut Wilayah dan Agama yang Dianut (2010 Census). bps.go.id
  6. "Kewarganegaraan, Suku Bangsa, Agama, Basa 2010". www.bps.go.id. Kaaksés 29 Juni 2018.
  7. "Kewarganegaraan, Suku Bangsa, Agama, Basa 2010" (PDF). www.bps.go.id. Kaaksés 29 Juni 2018.
  8. "APBD 2018 ringkasan update 04 Mei 2018". 2018-05-04. Kaaksés 2018-07-06.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 "Peraturan Menteri Dalam Negeri Nomor 137 Tahun 2017 tentang Kode dan Data Wilayah Administrasi Pemerintahan". Kementerian Dalam Negeri Républik Indonésia. Kaarsipin saking versi asli tanggal 29 Désémber 2018. Kaaksés 3 Oktober 2019.
  10. 10,0 10,1 "Peraturan Menteri Dalam Negeri Nomor 72 Tahun 2019 tentang Perubahan atas Permendagri nomor 137 Tahun 2017 tentang Kode dan Data Wilayah Administrasi Pemerintahan". Kementerian Dalam Negeri Républik Indonésia. Kaarsipin saking versi asli (PDF) tanggal 25 Oktober 2019. Kaaksés 15 Januari 2020.
  11. Ni Komang Erviani (17 December 2012). "Bali faces population boom, now home to 4.2 million residents". Bali Daily via The Jakarta Post. Kaaksés 30 December 2012.
  12. "Penduduk Menurut Wilayah dan Agama yang Dianut" [Population by Region and Religion Bali Province]. Sensus Penduduk 2010. Badan Pusat Statistik.
  13. Sutawidjaja, IGAN S. (2009), "Ignimbrite Analyses of Batur Caldera, Bali, based on 14C Dating", Geologi Indonésia, 4 (3): 189-202
  14. Mimbar Departemen Dalam Negeri Archived 2023-03-19 at the Wayback Machine Mimbar Departemen Dalam Negeri, Kaaksés tanggal 15 Juni 2020
  15. PIN (6 Agustus 2003). "Dewa Beratha Terpilih Lagi sebagai Gubernur Bali". Liputan6. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2017-11-07. Kaaksés 4 November 2017. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  16. "Made Mangku Pastika Dilantik Hari Ini". Kompas. 28 Agustus 2008. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2018-08-29. Kaaksés 29 Agustus 2018. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  17. "Pastika Dilantik Jadi Gubernur Bali untuk Kedua Kalinya". detikNews. 29 Agustus 2013. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2018-08-29. Kaaksés 29 Agustus 2018. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  18. Baraas, Ahmad (29 Agustus 2013). Ucu, Karta Raharja (ed.). "Pastika-Sudikerta Dilantik Jadi Gubernur-Wagub Bali". Republika. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2018-08-29. Kaaksés 29 Agustus 2018. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  19. Directory of Government of the Republic of Indonesia (ring Indonesia). Mitra Info. 1998. p. 181. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2023-03-19. Kaaksés 2021-02-21. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  20. Agustina, Dewi (29 Agustus 2018). "Staf Ahli Menteri Bidang Ekonomi dan Pembangunan, Hamdani Jadi Penjabat Gubernur Bali". Tribun News. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2018-08-29. Kaaksés 29 Agustus 2018. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  21. Aditya Mardiastuti (2 Séptémber 2019). "55 Anggota DPRD Bali 2019-2024 Dilantik". detik.com. DetikNews. Kaaksés 21 Séptémber 2019.
  22. "55 Anggota DPRD Bali 2019-2024 Kenakan Baju Adat saat Dilantik". kumparan.com. kumparanNEWS. 2 Séptémber 2019. Kaaksés 21 Séptémber 2019.
  23. Daerah-SindoNews: Pimpinan DPRD Bali dilantik[permanent dead link], diakses 28 Juli 2015
  24. KPU Provinsi Bali: Anggota DPRD Bali dilantik Archived 2015-05-04 at the Wayback Machine, diakses 28 Juli 2015
  25. Politik-VivaNews: 55 anggota DPRD Bali dilantik, muka lama mendominasi, diakses 28 Juli 2015
  26. Ali Mustofa, ed. (09-08-2019). "Tak Ada Keberatan, KPU Bali Tetapkan 55 Caleg DPRD Bali Terpilih". jawapos.com. RADAR BALI. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2021-06-30. Kaaksés 21-09-2019. Unknown parameter |dead-url= ignored (help); Check date values in: |access-date=, |date= (help)
  27. "KPU Bali Tetapkan Perolehan Kursi dan Calon Terpilih Anggota DPRD Provinsi Bali Pemilu 2019". kpu.go.id. KPU Provinsi Bali. 09-08-2019. Kaaksés 21-09-2019. Check date values in: |access-date=, |date= (help)[permanent dead link]
  28. Rosid (02-09-2019). "Inilah Nama-nama 55 Anggota DPRD Bali Plus dengan Dapilnya". Balicitizen. Kaaksés 21-09-2019. Check date values in: |access-date=, |date= (help)[permanent dead link]
  29. "Cuma 6 Partai Lolos DPRD Bali". nusabali.com. 29-04-2019. Kaaksés 21-09-2019. Check date values in: |access-date=, |date= (help)
  30. Jaya, Gede Nadi (01-09-2014). Winarno, Hery H (ed.). "55 Anggota DPRD Bali dilantik". Merdeka.com (ring Indonesia). Kaaksés 21-09-2019. More than one of |author= miwah |last= specified (help); Check date values in: |access-date=, |date= (help)
  31. "DPRD Bali Didominasi Legislator Baru". VIVA.co.id (ring Indonesia). 2009-05-18. Kaaksés 2020-05-14.
  32. Menteri Dalam Negeri Republik Indonesia (2022-02-14). Keputusan Menteri Dalam Negeri Nomor 050-145 Tahun 2022 tentang Pemberian dan Pemutakhiran Kode, Data Wilayah Administrasi Pemerintahan, dan Pulau tahun 2021.
  33. "Statistics Indonesia". Kaarsipin saking versi asli tanggal 1 Juli 2013. Kaaksés 17 Juli 2013.
  34. Badan Pusat Statistik, Jakarta, 2023.
  35. "Total Number of Foreigners in Bali | Bali Discovery". 27 Juni 2021.