Siat Yéh

Saking Wikipédia
Siat Yéh sané kamargiang olih krama Désa Suwat

Siat Yéh (aksara Bali: siyat·​yĕḥ) silih tunggil tradisi sané kamargiang olih kalih désa ring Bali, punika Désa Jimbaran sané kamargiang ring galah Ngembak Geni miwah Désa Suwat sané kamargiang ring 1 Januari. Tradisi puniki pateh sekadi Songkaran, menawi ring Désa Jimbaran medué ceciren miwah lelintihan sané matiosan.[1]

Tradisi ring Jimbaran[uah | uah wit]

Tradisi Siat Yeh kamargiang sesampun ngalaksanayang Catur Brata Panyepian utawi ring Ngembak Geni olih krama Jimbaran. Krama Désa Adat Jimbaran kapulpulang ring Pura Ulunsuwi salanturné makecel-kecelan.

Désa Adat Jimbaran medué kalih Béji punika ring kangin kaaranin pasisi suwung (toya rawa), ring kawan kaaranin pasisi segara.

Asapunika ring acara mekecel-kecelan truna-truniné kakepah manados kalih seka punika yowana saking Banjar Teba, Jero Kuta, Kalang Anyar miwah Peraturan-peraturan pacang magenah ring sisi kangin utawi ring Suwung. Punika yowana Banjar Menega, Pesalakan, Mekar Sari miwah Ubung pacang megenah ring sisi kawan utawi pasisi segara. Selanturné para yowana pacang usapin toya miwah tanah saking béji ipun ring paragan nyané, sané ring segara nganggé pasir, sané ring rawa nganggé endut.

Para yowana punika makta toya saking béji soang-soang taler kabakta ring catus pata. Ring irika sadurung siat kamargiang, satunggal yowana saking sisi kangin miwah kawan makta kau sané madaging toya soang-soang saling matemu ring tengah antuk nyampuh toya taler pananda siat punika dados kamargiang, sané makta toya saking segara kasiramang majeng yowana sané makta toya saking rawa, asapunika sawalikné saking rawa nyiramang toya ipun majeng yowana sané makta toya saking segara. Sambilangan magending sekadi puniki,

"Idupé metanah pasih. Idupé metanah suwung pada alih, pada sikiang. Manadi tunggal apang nawang kangin kauh."

Tradisi Siat Yéh kamaknain tradisi sané ngatemuang kalih béji sané magenah ring Désa Adat Jimbaran. Kalih béji punika toya segara ring pasisi segara miwah toya suwung ring rawa. Tiosan saking ngatemuang kalih béji punika, talér medué suksman ipun ring éntimologi Siat maarti yuda punika stata kamargiang ring paragaan riantara budi sané becik miwah iwang. Aspunika kruna Yéh berarti toya manados sumber kauripan manusa shingga sané patut stata kajaga miwah kasungsung mangda mikolihin karahayuan.

Kanikayang Siat Yeh alon-alon ical warsa 1983. Sadurungné, warsa 1970-an, krama kantun ngamargiang tradisi makecel-kecelan. Sesampun 30 warsa tradisi puniki kauripang malih antuk pangayaran ring runtutan acara ipun miwah kadagingin seni tetabuhan. Ring warsa 2020 tradisi puniki katetapang manados Warisan Budaya Takbenda Propinsi Bali.[2][3][4]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Perang Air atau Siat Yeh Jimbaran, Upaya Membangkitkan Tradisi Zaman Dulu, Kintamani.id, kaaksés 3 Pébruari 2021
  2. Tradisi Siat Yeh Banjar Teba, Direktorat Warisan dan Diplomasi Budaya Kementrian Pendidikan dan Kebudayaan Républik Indonésia, kaaksés 3 Pébruari 2021
  3. Bram Setiawan (18 Maret 2018), Tulus Wijanarko (ed.), Tradisi Siat Yeh Usai Nyepi Digelar dengan Berbagai Pembaruan, Tempo, kaaksés 3 Pébruari 2021
  4. Moh. Kadafi (8 Maret 2019), Meriahnya, Tradisi Siat Yeh Warga Banjar Teba Jimbaran, Merdeka, kaaksés 3 Pébruari 2021