Ari-ari Magantung

Saking Wikipédia
Ari-ari sané kagantung ring sétra

Ari-ari Magantung pinaka dresta sané kamargiang olih krama ring Désa Bayung Gedé, Kecamatan Kintamani, Kabupatén Bangli, Bali. Dresta inucap pinaka warisan panyiuan warsa sané lintang saking dresta Bali Aga ring désa punika, sané kamargiang sadurung Majapahit rauh ring Bali, punika kauningin saking lelintihan maadeg nyané Désa Bayung Gedé miwah sistem pamréntahan adat ipun. Sistem pamréntahan adat Uluapad, ketah nyané kamargiang olih krama Bali Aga utawi Bali Mula.[1][2]

Mawit kapercayaan krama Désa Adat Bayung Gedé, nénten kapikayunin antuk mendem ari-ari raré sané wawu embas ring jero pakarangan umah, sané ketah nyané kamargiang olih krama Bali. Krama Désa Adat Bayung Gedé nyungsungin Ibu Pertiwi antuk punika sinamian pakarangan paumahan pinaka wewidangan sané kasuciang. Sapunika mawinan, ngapendem ari-ari ring pakarangan umah kaanggep leteh. Ari-ari punika kagantung ring setra sané magenah ring tebén wewidangan Désa Adat Bayung Gedé.[2] Dresta inucap sampun katetapang manados warisan budaya takbenda Indonésia ring warsa 2020.[3]

Lelintihan[uah | uah wit]

Dresta ari-ari magantung mawinan kapercayaan krama ring Désa Bayung Gedé, sané kanikyang asal ipun saking tued taru, kauripang nganggén tirta kamandalu sané kabakta saking Nusa Jawi olih tumitisan Bhatara Bayu. Olih dasar punika, ri kala raré wawu embas patut kawiliang nuju asal nyané inggih punika taru. Ring pamargin nyané, dresta magantung puniki kasimbolang antuk ngantung ari-ari utawi semeton sang raré ring taru bukak. Taru bukak medué woh sané kawelah kalih, dados parlambang pradana. Antuk tattwa ipun taru bukak kayakinin ibu semeton sang raré sané pacang ngamong sacara niskala ari-ari sané embas sareng sang raré. Dresta punika pinaka panyungsungan majeng para pitara Désa Bayung Gedé. Sapunika wantah ring dresta puniki, kamaknain manados manusa sané ngajaga semeton ari-ari inucap saking sinamian pikobet. Tiosan dasar lelintihan sané kadadosan parerem ring dresta puniki, mawit émpirik papendeman ari-ari ring pakarangan umah pacang ngawinang ambu sané nénten becik miwah kayanikin ngardi leteh pakarangan umah.[4]

Parilaksana[uah | uah wit]

Daging saking kau sané kagantung

Pinaka wénten satunggil anak istri sané ngembasang raré lanang utawi istri saking utawi ring Désa Adat Bayunggedé, asapunika ari-ari sané nyarengin inucap pacang kadudonin sekadi puniki:[5]

  1. Ari-ari kawacikin antuk toya.
  2. Ari-ari sané sampun resik kangranjingang ring kau sané sampun kawelah dados kalih wagian sané pateh.
  3. Ring duur ari-ari inucap katambahin jajengkepan sekadi: aon jalikan, anget-anget (ketumbah, mesui, jebugarum, cengkéh), taler tengeh (campuhan kunyit sané kakikih utawi katumbuh sareng pamor).
  4. Sesampun samian ngeranjing, kau katutup rapet, miwah wagian sané kawelah kaolesin pamor mangda nénten medal mawentuk tapak dara (+).
  5. Selantur nyané, kau kaiket antuk salang tabu (tali saking kulit tiing).
  6. Asapunika, aji sang raré mataki-taki antuk makta kau sané madaging ari-ari punika nuju sétra ari-ari sané magenah ring tebén désa sareng mabaktaan tah sané kaselipin ring bancang ipun. Ring pamargin nyané, aji sang raré patut ngisi kau punika nganggén tangan tengen mangda raré nyané tasih nganggé tangan tengen miwah maparilaksana becik pinaka wénten sané nyapatin ring pamargin ipun nuju sétra ari-ari.
  7. Sarauh nyané ring Sétra Ari-ari, aji sang raré milihin miwah nentuang carang taru bukak (carbera manghas) sané pacang kaanggén antuk kagantungin kau sané madaging ari-ari.
  8. Sesampun nemuin carang taru bukak sané becik, kau madaging ari-ari punika kasangketang ring carang sadurung katancep nganggén tah. Rikala ngantung ari-ari, aji sang raré patut nganggén tangan tengen.
  9. Saluputné ngantung, aji sang raré ngarereh makudang don paku antuk kabakta nuju umah.
  10. Sarauhné ring arep umah, don paku kagenahang ring tiing sané sampun kagenahang. Don paku sané kagenahang punika pinaka ceciren kulawarga punika kantun cuntaka.
  11. Antuk kulawarga cuntaka mawinan wawu medué raré, nénten kalédangang nuju pura utawi nuju umah saking Jro Kebayan Mucuk, sué ipun 42 rahina (antuk raré kapertama), miwah 12 rahina (antuk raré kaping kalih miwah salantur nyané).

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Ari-ari Megantung (ring Inggris), Bali Government Tourism Office, kaarsipin saking versi asli tanggal 2021-01-20, kaaksés 1 Maret 2020
  2. 2,0 2,1 Ring Bayung Gedé, Ari-ari Magantung ring Sétra, Bali Post, 17 Juli 2016, p. 8, kaaksés 1 Maret 2021
  3. Diantari Putri, Mengenal Tradisi Unik di Bali, Ari-ari Bayi Digantung di Kuburan (ring Indonesia), IDN Times, kaaksés 1 Maret 2021
  4. Arta, Ketut Sedana (2011), "PROSESI UPACARA ARI-ARI DENGAN SISTEM GANTUNG (Studi Kasus pada Masyarakat Désa Adat Bayung Gedé Kabupatén Bangli)", Media Komunikasi FPIPS, 10 (1), ISSN 1412-8683
  5. Ari-Ari Megantung (ring Indonesia), Direktorat Warisan dan Diplomasi Budaya, doi:10.23887/mkfis.v10i1.1171, kaarsipin saking versi asli tanggal 2022-08-05, kaaksés 2 Maret 2021