Megibung

Saking Wikipédia
Megibung ring Puri Gedé Karangasem

Megibung punika tradisi saking Karangasem. Magibung mawit saking kruna gibung sané polih pengater ma-. Gibung punika maarti parilaksana sané margiang olih akeh jadma, antuk saling ngadum pantaraning janma sané tiosan, saling mabaosan utawi macarita.[1] Tradisi puniki kamargiang ri kala wénten pakaryan sané kaambil olih krama banjar, sesampuné puput magibung puniki kamargiang olih para krama sané nyarengin pakaryan punika. Menawi mangkin akéh pekaryan nénten ngemargiang magibung, menawi sampun kagentosin olih prasmanan utawi kamargiang olih kaluwarga inti kemantén.[2]

Lelintihan[uah | uah wit]

Tradisi Megibung karipta olih Raja Karangasem inggih punika I Gusti Agung Anglurah Ketut Karangasem sawatara warsa 1614 Çaka utawi 1692 Masehi.[3] Tradisi puniki kabakta olih I Gusti Agung Anglurah Ketut Karangasem ri tatkala menang mayuda pantaraning kerajaan-kerajaan Sasak ring Lombok.[4] Ritakala para prajurit pacang ngajeng, Ida ngaryaning awig-awig tata cara ngajeng sareng-sareng ngawentuk bunteran sané kawastanin Megibung.[4] Ida nyarengin ngajeng ring tengah prajurit.[3] Magibung taler dados laksana anggén ngitung akéh prajurit taler sané sungkan utawi séda.[5]

Ajengan[uah | uah wit]

Karangan megibung

Ajengan magibung kauningin antuk karangan, ring karangan punika kadiri antuk jangaan sareng ulam minakadi lawar, jangaan don blimbing, urab, tum, pésan, urutan, komoh, lampiong taler sate (pusut miwah asem) sané ketah nyané malakar saking ulam bawi.[6]

Olahan karangan kedasaring antuk warna bang miwah petak, sané dados perlambang lanang miwah istri. Ajengan punika kapatehang sareng ragam ajengan sané wentén ring Karangasem, selanturnyané pakaryan ajengan kagenahang mawit genah Dewata Nawa Sanga, sakadi:[5]

  1. Urab, warna petak ring kangin majeng Déwa Iswara
  2. Juuk, warna dadu ring kelod kangin majeng Déwa Mahéswara
  3. Anyang, warna bang ring kelod majeng Déwa Brahma
  4. Sadur, warna bang wayah ring kelod kauh majeng Déwa Rudra,
  5. Kacang-kacangan, warna jenar ring kauh majeng Déwa Mahadéwa
  6. Wilis, warna ijo ring kalér kauh majeng Déwa Sangkara
  7. Jangaan belimbing, warna ireng ring kalér majeng Déwa Wisnu
  8. Cecokot, warna pelung wayah ring kalér kangin majeng Déwa Sambu;
  9. Padamara, panca warna ring tengah majeng Déwa Siwa.

Risampuné puput karangan puniki kaaturang taler kamargiang sané mawasta masambeh-sambeh.[5]

Tata laksana[uah | uah wit]

Ngaryaning gook

Magibung madué tata laksana saking parilaksana ngantos pagenahan ipun. Nasi kagenahang ring duur dulang utawi wadah sané sampun kealasin aledan. Nasi sané sampun kagenahan punika kakaryaning gook ring tengah ipun, keanggén genah jangaan taler ulam sané kawastanin karangan utawi selaan. Ring nampek genah melinggih kadagingin antuk uyah miwah tabia.

Asela utawi kelompok madaging sawatara 5-8 jatma mawit saking kruna sela genah jatma ipun nentén dados atep. Dané masila makarya bunteran, tata cara melinggih ipun ring sisi tengen dados sané nampek sareng ajengan, mangda becik ngambil ajengan nyané. Ring kelompok punika kampimpin olih pepara—sané kapilih dané pinih lingsir pinaka ngormatin ida taler patut melinggih ring sisi kalér utawi nampek sareng karangan—sané ngayahin ngedagingin gibungan punika antuk nasi, jangaan taler ulam. Ajengan sané kapertama katedunang punika jangaan, ulam dados pinih untat katedunang, wentén pemubung punika nasi sané ketedunang malih ri kala ajengané nyansan nelasang.[5]

Sadurung ngajeng pastika ngewacikin tangan drunéné ring kobokan sané kasedia, ritakala ngajeng nénten dados ngulungang sisan ajengan ring gibungan, nénten dados ngambil ajengan dué anak tiosan. Pinaka dané sampun wareg, patut ngantosin dané sané tiosan, mangda kapastika kekawitin taler kapuput sareng-sareng.

Genah toya sané sané keanggén pinaka cérét, parilaksana ipun mawasta nyérét. Menawi mangkin sampun kagentosin olih toya mineral sané luwih praktis. [7][8]

Magibung umat Selam[uah | uah wit]

Megibung taler kemargiang olih umat Selam ring Karangasem, daweg wénten piodalan utawi acara ring désa sané namping kampung, karma miwah nyama Selam pacang sareng-sareng magibung. Ring gibungan punika nganggén ébatan seselaman, sané nénten nganggén ulam bawi taler lakaran sané nénten kesadosang.[7][9] Wénten tradisi ngajeng sareng-sareng ring Buléléng, menawi nenten ngemargiang ugér-ugér sekadi megibung, tradisi punika mearan Bancakan, tradisi punika taler kesarengin oleh krama Bali sané nampek ring genah kampung punika.[10]

Galéri[uah | uah wit]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. "Tradisi Megibung Dari Karangasem" (ring Indonesia). isi-dps.ac.id. Kaaksés 27 Juni 2020.
  2. Budaya Bali (ring Indonesia), finansialku.com, kaaksés 29 July 2020
  3. 3,0 3,1 "Tradisi Megibung di Karangasem Bali" (ring Indonesia). wisata.balitoursclub.com. Kaarsipin saking versi asli tanggal 10 July 2014. Kaaksés 27 July 2020.
  4. 4,0 4,1 "Megibung, Tradisi Makan Bersama Penuh Aturan Ketat" (ring Indonesia). balebengong.net. Kaarsipin saking versi asli tanggal 29 November 2016. Kaaksés 27 July 2020.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Megibung (ring Indonesia), Dinas Kebudayaan Kabupatén Karangasem, kaarsipin saking versi asli tanggal 6 June 2020, kaaksés 29 July 2020
  6. Tradisi Megibung di Karangasem (ring Indonesia), Punapi Bali, kaaksés 27 July 2020
  7. 7,0 7,1 Tradisi Megibung Karangasem, Wajah Keunikan Budaya Tradisional Bali (ring Indonesia), Kintamani.id, kaaksés 27 July 2020
  8. Maya Safira (27 Maret 2017), Begini Tradisi Orang Bali Megibung, Makan Bersama untuk Kekeluargaan (ring Indonesia), Detik Food, kaaksés 27 July 2020[permanent dead link]
  9. (Indonésia) Ebatan Seselaman Sebagai Bentuk Sajian Kuliner Bermakna Toleransi di Bali, beritabali.com, kaarsipin saking versi asli tanggal 2020-10-14, kaaksés 26 Séptémber 2020
  10. Tonjolkan Toleransi Makan Bersama Libatkan Non Muslim, nusabali.com, kaaksés 26 Séptémber 2020

Pranala Jaba[uah | uah wit]

Dinas Pariwisata Kabupatén Karangasem Archived 2020-06-06 at the Wayback Machine