Gending Sriwijaya

Saking Wikipédia
(Kagingsirang saking Tari Gending Sriwijaya)
Gending Sriwijaya
Panganggé malapis mas sesolahan Gending Sriwijaya saking Sumatera Kelod nguripang kaagungan Karatuan Sriwijaya
Aran asliGending Sriwijaya
GenreTari tradisional
InstrumenGamelan, Gong
PenemuWong Palembang
SakingIndonésia

Gending Sriwijaya inggih punika tembang miwah sesolahan tradisional krama Kota Palembang, Sumatera Kelod. Guru lagu Gending Sriwijaya kapirengang antuk ngiringin Tari Gending Sriwijaya. Tembang miwah sesolahan puniki ngambarang kaluhuran budaya, kajayaan, miwah kaagungan kamaharajaan Sriwijaya sané polih majaya ngasikiang wawengkon Kawan Nusantara. Lirik tembang puniki taler ngambarang jadma sané ngisengang aab ring dija daweg nika Sriwijaya polih dados pusat melajah agama Buddha ring jagaté.[1]

Étimologi[uah | uah wit]

Kruna Gending mawit saking kruna ring basa Jawa: ꦒꦼꦤ꧀ꦝꦶꦁ, transliterasi gendhing sané nganggit saking cengkok kaanggén ring karawitan — latihan musik miwah bebalihan gamelan klasik, salanturné kaanggén ring basa Melayu miwah Indonésia sané maartos "tembang (saking gamelan)". Sapunika kruna Sriwijaya nganggit majeng kratuan Sriwijaya sané polih minguasain Maritim Asia Kelod Kangin, sané ibukota ipun magenah ring Kota Palembang, Sumatera Kelod, Indonésia daweg mangkin. Sapunika Gending Sriwijaya ring artos kasar ipun "balih-balihan Sriwijaya", sané sujatiné Gending Sriwijaya dados balih-balihan (musik, tembang, miwah tarian) kautama nyaritayang utawi nguripang kaagungan Karatuan Sriwijaya.

Lelintihan[uah | uah wit]

Mawit saking Elly Anggraini Soewondo, kawéntenan sesolahan puniki pamahbah nyané saking pinunasan pameréntah Jepang sané magenah ring Karésidénan Palembang majeng Hodohan (Jawatan Panerangan Jepang) antuk mgaripta satunggil tembang miwah tari antuk nganggra tamiu resmi sané rauh ring Sumatera Kelod. Pinunasan puniki kakawitin kakaryanin saking ungkur warsa 1942 nganti 1943. Polih merérén krana nénten je tegteg paindikan politik miwah kaamanan daweg nika.

Sesampun polih merérén wawu ring Oktober 1943 pinunasan ngerereh tembang kalanturang malih. Letkol O.M. Shida meréntahang Nuntjik A.R. (Wakil Manggala Hodohan pangentos M.J. Su’ud) daweg nika sampun kaloktah dados satunggil sastrawan miwah wartawan. Ngajakin Achmad Dahlan Mahibat, satunggil komponis putra Palembang asli sané wikan ngamainang biola saking sekaa seni (toneel) Bangsawan Bintang Berlian ring sor pamucuk pasangan rabi Haji Gung miwan Miss Tina, antuk masinarengan ngarapin tembang punika.

Lirik Gending Sriwijaya kakaryanin olih A. Dahlan Mahibat polih kasampurnayang olih Nungtjik A.R., ragam gerak sesolahan miwah panganggé ipun kakaryanin olih Miss Tina, Haji Gung, Sukaenah A. Rozak, RM Akib, R Husin Natodoradjo miwah para pragina profésional. Latihan kamargiang ring gedung Bioskop Saga. Salanturné ring sasih Méi 1945 tari puniki kaindayang kasolahang ring ajeng Kolonél Matsubara, Manggala Pameréntahan Umum Jepang. Para pragina daweg nika rabi para pejabat kawantu olih anggota sekaa Bangsawan Bintang Berlian.

Tari Gending Sriwijaya sacara resmi kasolahang ring warsa 1945 tepat ipun ring Wrespati, tanggal 2 Agustus, magenah ring natah Masjid Agung Palembang. Daweg acara nyanggra pejabat-pejabat Jepang saking Bukit Tinggi sané mapeséngan Moh. Syafei miwah Djamaludin Adi Negoro, irika "Tepak" sané magading kapur, basé, buah miwah ramuan liyanan kaaturang dados rasa bagia ritatkala nyanggra tamiu. Ring aab sesampun kamahardikaan sesolahan puniki tetep dados sesolahan panyanggra tamu sané utama ring Sumatera Kelod.[2]


Tembang[uah | uah wit]

Sapuniki lirik tembang sujati saking Gending Sriwijaya

Di kala ku merindukan keluhuran dulu kala
Kutembangkan nyanyi dari lagu Gending Sriwijaya
Dalam seni kunikmati lagi zaman bahagia
Kuciptakan kembali dari kandungan Maha Kala
Sriwijaya dengan Asrama Agung Sang Maha Guru
Tutur sabda Dharma pala Sakya Khirti Dharma Khirti
Berkumandang dari puncaknya Si Guntang Mahameru
Menaburkan tuntunan suci Gautama Buddha sakti

Borobudur candi pusaka Zaman Sriwijaya

Saksi luhur berdiri teguh kokoh sepanjang masa

Memasyurkan Indonesia di tanah Asia

melambangkan keagungan sejarah Nusa dan Bangsa

Taman Sari berjengjangkan emas perlak

Sri Kesitra dengan kalam pualam bagai di Sorga Inderalaya

Taman puji keturunan Maharaja Syaelendra

Mendengarkan iramanya lagu Gending Sriwijaya

Tari[uah | uah wit]

Sesolahan puniki kanggén antu nyanggra para tamiu agung sané rauh ring wawidangan ipun, sekadi manggala negara iraga becik taler negara sawitra utawi dura negara, menteri, duta ageng utawi sané kaanggép pateh kadudukan ipun.

Antuk nyanggra para tamiu agung punika kamargiang sesolahan tradisional silih tunggil ipun Gending Sriwijaya, sesolahan puniki nyaritayang aab kajayaan kamaharajaan Sriwijaya ring Kota Palembang sané nyiriang tuan umah sané ajér, seneng tur bagia, tulus taler nampinin tamiu sané agung punika.

Tari Gending Sriwijaya kasolahang olih 9 pragina anom miwah jegég sané mapanganggé Adat Aesan Gede, Selendang Mantri, Paksangkong, Dodot miwah Tanggai. Ipun pinaka pragina utama sané kairingin kalih pragina liyanan sané makta tedung miwah tumbak. Sapunika ring ungkur wénten pagending Gending Sriwijaya. Sakéwanten pagending miwah musik pangiring sampun akéh kagentosin tape recorder. Ring rupa sujatiné musik pangiring madaging gamelan miwah gong. Sapunikaa taler pragina pangiring wénten kaicalang, kautama ritatkala kasolahang ring gedung utawi panggung matutup. Pragina pinih ajeng makta "tepak" dados Sekapur Sirih antuk kaaturang majemg tamiu agung sané rauh, kaiiringi kalih pragina sané makta pridon malakar saking kuningan. Aturan Sekapur Sirih punika mawit sujatiné wantah kamarggiang olih putriraja, utawi praratu. Sané ngabakta pridon: ketahné sawitra nampek utawi pangempu sang putri.[3]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Tambo Kerajaan Sriwijaya
  2. firdausmarbun (31 Méi 2018). "Sejarah Tari 'Gending Sriwijaya'". kemendikbud.go.id. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2023-06-02. Kaaksés 3 Maret 2023.
  3. Triyani (2009). Ragam Tari dan Lagu Daerah Sumatra. Jakarta: PT. Perca. p. 26. ISBN 978-979-043-477-6.