Tari Tor-tor

Saking Wikipédia
Tor-tor
300px
Tari Tor-tor
GenreTari
PenemuWong Batak
WarsaPurba utawi Abad ka-13
SakingIndonésia

Tortor utawi Tor-tor inggih punika soroh sesolahan krama Batak sané maasal saking Sumatra Kalér, tepat ipun ring makudang kabupatén minakadi Kabupatén Tapanuli Utara, Tapanuli Tengah, Humbang Hasundutan, Toba, Samosir, miwah Simalungun. Tortor pinaka sesolahan sané wénten ring upacara adat (ulaon adat) krama Batak. Saking sesolahan Tortor, krama Batak ngaturang bakti, saking angga lan agem sang pragina iraga prasida uning paindikan utawi artos sesolahan ipun.[1][2]

Étimologi[uah | uah wit]

Parinama "Tortor" maasal saking suara cokor sané ngentak ring duur lantai umah adat Wong Batak, sané malakar saking taru, sapunika pacang ngasilang suara sané kabaos “tor, tor”.[3] Olih Hutasoit kruna tor-tor/manortor maasal saking kruna meng­hobur/martor-tor sané maartos magejeran.[4]

Lelintihan[uah | uah wit]

Tortor pinaka sesolahan saking krama Batak wenten sané nganikayang sesolahan kabudayaan puniki wénten ring abad ka-13. Wentén taler sané nganikayang sesolahan puniki sampun wénten duk aab purba, santukan ring soroh sané sujatiné wénten nganggén simbol togog ring tengah lingkahan ipun.[5]

Sapunika artos simbol ring sawilang gerakan Tortor madué artos sané nguratiang indik sapunapi mingargain miwah ngicain panghormatan riantar soroh marga dados rupa pasemetonan utawi sawitra sané becik. Ring indik pasemetonan krama Batak riantara hulahula, dongan sabutuha, miwah boru gerakan samian punika nerangang prosés punika saking simbol gerakan sané pacang kasolahang olih panortor.[6]

Cecirén[uah | uah wit]

Tortor punika sesolahan bebali sané kairingin sareng tetabuhan gordang. Mawit fisik, tortor pinaka sesolahan, sakéwanten artos ipun langkung wantah agem-ageman, ring sesolahan punika wénten satunggil média komunikasi, ring dija gerakan sané kasajiang wénten ubungan riantara panyareng upacara. Gerakan nyolahang tortor kasengguh manortor.

Sadurung acara kamargiang, sang sané madué acara (hasuhutan) ngawitin acara antuk ritual kusus sané kaaranin 'mambuat tua ni gondang', nunas ica saking gondang sabangunan. Tatujon ritual punika mangda acara kaica karahuyan miwah mamargi antar olih Sang Pangripta Jagat.[6]

Daweg pamargian sesolahan punika silih tunggil saking hasuhutan pacang nunas majeng para panabuh gondang antuk kruna miwah pabaosan sané ngunggah ngungguhin sekadi puniki:[5] "Amang pardoal pargonci":

  1. "Alualuhon ma jolo tu ompungta Debata Mulajadi Nabolon, na Jumadihon nasa na adong, na jumadihon manisia dohot sude isi ni portibion."
  2. "Alualuhon ma muse tu sumangot ni ompungta sijolojolo tubu, sumangot ni ompungta paisada, ompungta paidua, sahat tu papituhon."
  3. "Alualuhon ma jolo tu sahala ni angka amanta raja na liat nalolo."

Sawilang puput asiki pinunasan setata kaselingin antuk suara gordang antuk ritme katentu ring makudang galah. Sesampun pinunasan punika kamargiang becik punika ririgan kulawarga suhut sampun mataki-taki pacang manortor (masolah) ngatur genah antuk ngawitin masolah.[5] Ring soroh sesolahan sané purwa, ritatkala sané madué acara nénten saking raja, sapunika sang sané madué acara patut nunas mangda raja ngawiton acara punika antuk masolah miwah nginang kapertama, wawu ulos sané kaanggén sang raja kaicain majeng sang madué acara.[7]

Wénten makudang soroh lagu sané katabuhang punika minakadi: Pinunasan majeng déwata miwah para pitara mangda kulawarga sané ngamargiang acara kaicain kaslametan, trepti, miwah rejeki, tur upacara adat sané pacang kamargiang dados wit karahayuan suhut miwah sajebag kulawarga, taler para undangan.

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Safra, Rayhanul; Kurnita, Taat; Ramdiana, Ramdiana (2016). "BENTUK PENYAJIAN DAN MAKNA GERAK TARI TORTOR PADA UPACARA KEMATIAN ADAT BATAK TOBA DI DESA PENANGGALAN KECAMATAN PENANGGALAN KOTA SUBULUSSALAM PROVINSI ACEH". Jurnal Ilmiah Mahasiswa Pendidikan Seni, Drama, Tari & Musik (ring in). 1 (4).CS1 maint: unrecognized language (link)
  2. "Tari Tortor: Sejarah, Jenis, Fungsi, dan Gerakannya - Bobo". bobo.grid.id (ring Indonesia). Kaaksés 2023-02-15.
  3. "Dunia Komunikasi | MAKNA TARI TORTOR SEBAGAI IDENTITAS ORANG BATAK DI KOTA BALIKPAPAN (Maria Serlitaria Nainggolan)" (ring Inggris). Kaaksés 2023-02-15.
  4. "Gerak Ekologis Tari Tor-tor". Analisadaily.com (ring Inggris). Kaarsipin saking versi asli tanggal 2021-02-26. Kaaksés 2023-02-15.
  5. 5,0 5,1 5,2 "Tari Tor Tor - Sejarah, Jenis, Gerakan, Keunikan & Musik Gondang Sembilan". RimbaKita.com (ring Indonesia). 2022-06-20. Kaaksés 2023-02-15.
  6. 6,0 6,1 nasution, miftah (2017-01-16). "Tor Tor". Balai Pelestarian Nilai Budaya Aceh (ring Inggris). Kaarsipin saking versi asli tanggal 2023-02-15. Kaaksés 2023-02-15.
  7. "TOR-TOR". Direktorat Warisan dan Diplomasi Budaya (ring Indonesia). 2015-12-17. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2023-02-15. Kaaksés 2023-02-15.