Tapel

Saking Wikipédia
Tapel Bali ring Taman Mini Indonésia Indah.
Museum D'Topeng Kingdom

Tapel inggih punika silih tunggil seni tradisional Bali sané kekaryanin antuk taru, kertas, kain miwah bahan lianan tur antuk wentuk sané malian-lianan. Wénten sané marupa déwa déwi, manusa, buron, raksasa, miwah sané lianan. Patut kategasang malih sesolahan sané nganggé tapel kawastanin topéng. Ring sajeroning aktivitas kesenian Bali, tapel lumrah kaanggé sajeroning péntas sesolahan miwah drama tari. Silih tunggil kawigunan tapel inggih punika nyihnayang pamiteges watak utawi karakter saking soang-soang tokoh.

Kawéntenan sesolahan topéng katarka sampun wénten duk masa pamrentahan Raja Jayapangus abad X. Indiké punika kacihnain antuk kawéntenan makudang-kudang istilah minakadi atapukan (istilah sané kaanggén ngawastanin penekep tapel) sané munggah ring prasasti Jaya Pangus. Lianan ring punika, wénten taler munggah ring prasasti Ularan Playasara, Prasasti Bebetin (warsa 896 Masehi), miwah Prasasti Blantih sawatara 1059 Masehi.

Kawéntenan topéng ring tengahing kauripan krama Bali, gumanti taler dahat mapaiketan ring sakatah pamargin upacara keagamaan Hindu, santukan kasujatianné kesenian janten luluh ring kawéntenan agama miwah krama. Topéng sané kaanggén pinaka panyangkep saluiring pamargin upacara agama katah kawastanin topéng wali. Pregina sané nyolahang topéng wali lumrahnyané ngambil daging carita saking babad pinaka sumber sejarah.

Yéning selehin ring wentuknyané, manut I Madé Sama, sané wantah perajin tapel mimitan Banjar Penida, Désa Negara, Sukawati, Gianyar, ri kala kacunduk daweg Buda 3/10 lintang nlatarang, tapel kaepah dados kalih ciri inggih punika, tapel sané marupa penuh (nutupin sikian prerai), miwah sané marupa asibak (wantah nutupin prerai saking gidat kantos pipi).

Tokoh-tokoh sané katah kasolahang nginutin ciri soang-soang tapel minakadi Panglembar (topéng keras, utawi topéng tua), Panasar (kelihan, sané tuwan, sané alitan antuk topéng sané alitan), Ratu (Dalem miwah Patih), miwah Bebondrésan (panjak utawi rakyat).

Manut wilangan pregina sané nyolahang, sesolahan topéng kaepah dados makudang-kudang sesolahan inggih punika Topéng Pajegan, Topéng Panca, miwah Topéng Prémbon. Topéng Pajegan kasolahang olih sinunggil pregina tur nyolahang makudang-kudang tokoh ring sajeroning carita. Topéng Pajegan pinaka pangiring ring sajeroning pamargin yadnya, tur ring pungkurin carita raris kapuputang antuk topéng Sidhakarya pinaka puncak pamuput pamargin yadnya punika. Pregina sané nyolahang topéng Pajegan patut wikan ring widang spiritual. Punika awinan topéng pajegan mesti prasida ngicén dharma wacana majeng i krama indik unteng pamargin yadnya, tetujon mayadnya, miwah pikobet sané pacang metu yéning yadnya nénten kamargiang.

Lianan ring punika, wénten taler sané kawastanin Topéng Panca. Topéng Panca kasolahang olih limang diri pregina. Topéng puniki wantah pinaka panglimbak topéng Pajegan.[1]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. "Klinik Hukum Online - klinikhukum". www.facebook.com (ring Inggris). Kaaksés 2020-08-01.