Ogoh-ogoh

Saking Wikipédia
Festival ogoh-ogoh

Ogoh-ogoh inggih punika arak-arakan sané kakaryanin anggén ring rahina Pangurupukan utawi Ngarupuk, sané kamargiang sarahina sadurung Nyepi pamekasnyané kalaksanayang ring Bali, yadiastun mangkin sampun wénten kakaryanin olih jadma Bali utawi Jadma Hindu ring dura Bali. Ogoh-ogoh ketah ngambil rupa tokoh mitologi, akéhan marupa bhuta kala utawi raksasa, saking rupa punika iraga prasida ngamolihang tattwa saking carita inucap.[1][2]

Lelintihan[uah | uah wit]

Ogoh-ogoh ring ajeng Museum Puri Lukisan, Ubud

Mawit saking Widnyani sané kaanggit ring suratan Seni Ogoh-ogoh (Konteks, Teks dan Efek) warsa 2016, kanikayang ogoh-ogoh kamanahin saking dresta kuna Bali sané marupa Barong Landung miwah Ndong-nding. Tiosan punika wénten sesolahan Sang Kalika sané marupa Boma sekadi ogoh-ogoh ring sawilang upacara Ngaben Ngawangun.

Mawit saking Indrayana sané kaanggit ring suratan Seni Ogoh-ogoh (Konteks, Teks dan Efek) warsa 2016, ogoh-ogoh ring pamahbah nyané kaanggén ring upacara palebon ageng sané kamargiang olih Puri utawi ring palebon Pandita Hindu ring Bali. Ring satunggil film dokuménter Isla Doc Bali sané kakardi olih Miguel Covarrubias warsa 1937 nyinahang togog sekadi ogoh-ogoh antuk raga sekadi barong landung, asapunika duur nyané marupa bhuta kala mamargi pinih ajeng ring upacara palebon.[3]

Sadurung wénten dresta ogoh-ogoh ring Tawur Kasanga, kamargiang wantah paarak-arakan obor, makta bobok, prakpak, miwah sundih ngiterin désa sambilang nyimbuh mesui sané mawasta mabuu-buu.[4]

Ring buku panduan Ogoh-ogoh Pengerupukan olih Dinas Kabudayaan Kota Dénpasar warsa 2011 Sudita nganikayang, Ogoh-ogoh matiosan sareng karya togog, ogoh-ogoh ring Kota Dénpasar kakawitin saking Puri kesiman. Ritatkala pangerupukan ngardi lelakut saking somi sané kapejang ring Catus Pata miwah sawusan acara puput lelakut punika kapralina.[3]

Mabuu-buu puniki kocap ngardi kajuritan ring makudang désa, santukan akéh sané ngalanggar wates wawidangan désa soang-soang. Santukan punika ring warsa 1970-an akéh désa sané tan ngapikayunin para yowana nyarengin mabuu-buu, menawi akéh taler para anom-anom tetep nyarengin. Daweg nika ring Dénpasar, krama Banjar Lébah saking Désa Pakraman Sumerta (Désa Sumerta Kaja) makta lelakut ngetasin Désa Pakraman Pagan (Désa Sumerta Kauh). Santukan punika para yowana saking Banjar Pagan Kelod memanah ngardi sekadi lelakut punika, sané marupa langkung becik saking lelakut, taler kaaranin ogoh-ogoh.[5] Daweg warsa nika sadurungné sampun wénten pangardian togog ageng sané kakardi ri tatkala upacara palebon para Cokorda Pamecutan saking puri Pamecutan.[5]

Sawatara warsa 1983 wénten paréntah saking Gubernur Bali, nganikayang majeng krama Bali mangda ngardi ogoh-ogoh antuk kabakta ring acara pangerupukan. Saking instruksi punika ngaranayang ogoh-ogoh kasebar akéh ring soang-soang wawidangan désa ring Bali miwah kamargiang nyabran warsa.[3]

Kanikayang yén selehin ring Kamus Basa Bali sané kawedar sadurung warsa 1980-an, kruna ogoh-ogoh nénten pacang kacunduk. Santukan dresta punika wawu karipta ring duk warsa punika, kapastika nénten wénten tatwa agama sadurungné, dresta anyar punika kasarengang ring upacara Tawur Kesanga sadurung Nyepi, sesana ipun dados Déwa-Bhuta.[3][5]

Lakaran[uah | uah wit]

Ogoh-ogoh saking nampek

Ring pamahbah nyané ogoh-ogoh malakar saking somi. Salanturnyané pangardian nyané nganggén tiing anggén ngulat raga miwah muan nyané, anggén nekepin bolong ulatan kaanggén karung semén, kapuputin pawarnaan miwah kawewehin manik-manik. Daweg warsa 2010-an akéh kacingak ogoh-ogoh nganggén styrofoam. Akéh krama sané tén seneng pangardian ogoh-ogoh nganggén lakaran styrofoam, santukan lakaran punika ten becik antuk palemahan, yén selehin pabéa pangardian punika ogoh-ogoh malakar styrofoam langkung mael saking pabéan ogoh-ogoh sané lintang.[6] Sané mangkin wénten seka yowana sané ngardi ogoh-ogoh jangkep nénten nganggén styrofoam. Wénten taler sané nganggén styrofoam wantah ring pahan raga tenggek utawi tapel, lima miwah batis nyané, yadiastun nganggén styrofoam sadurung kapralina pahpahan sané malakar saking styrofoam pacang kaambil, lakaran punika ketah kaambil kaanggén ring warsa sané pacang rauh utawi kasilur sareng seka yowana liyanan.[7] Yadiastun akéh sané sampun wikan antuk baya styrofoam, kantun wénten ngadol ogoh-ogoh mini sané malakar saking styrofoam, kanikayang ogoh-ogoh puniki rauh saking dura Bali.[8]

Besen[uah | uah wit]

Pangarakan ogoh-ogoh ring Kuta

Ogoh-ogoh kocap dados genah kréasi miwah penampen para yowana indik kaweruhan ring guminé. Minakadi ogoh-ogoh sané karipta antuk pikobet palemahan sekadi panolakan réklamasi Celuk Benoa,[9] wénten sané ngambil indik pikobet sosial,[10] miwah indik pikobet koruptor sané masinggukan sareng politik.[11]

Budaya populér[uah | uah wit]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Hogue, Thomas (2006-03-24). "In Bali, a holiday for the ears". The New York Times (ring Inggris). ISSN 0362-4331. Kaaksés 2011-03-07.
  2. Onishi, Norimitsu (2011-03-06). "Silence Befalls Bali, but Only for a Day". The New York Times (ring Inggris). ISSN 0362-4331. Kaaksés 2011-03-07.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Gunawan, I. Wayan; Buana, Anak Agung Ngurah Gedé Surya (2016-06-14). "Seni Ogoh - ogoh (Konteks, Teks Dan Efek)". Prabangkara : Jurnal Seni Rupa dan Désain (ring Inggris). 19 (23): 1–1. ISSN 2615-272X.
  4. Partami, Ni Luh; Sudiana, I Madé; Sukayana, I Nengah; Purwiati, Ida Ayu Mirah (2016), Kamus Bali-Indonésia (édisi ka-3), Balai Bahasa Bali, p. 131
  5. 5,0 5,1 5,2 Simabur, Chairul Amri (2020-03-23). "Sejarah Ogoh-ogoh (1) di Pagan Kelod, Tanpa Tattwa, hanya Perlawanan". Baliexpress (ring Indonesia). Kaaksés 2022-01-19.
  6. "Mereka Gunakan Bahan Lebih Ramah Lingkungan untuk Ogoh-ogoh". Mongabay.co.id (ring Indonesia). 2015-03-29. Kaaksés 2022-01-19.
  7. Bali, Nusa. "Ogoh-ogoh Mesti Ramah Lingkungan". www.nusabali.com (ring Indonesia). Kaaksés 2022-01-19.
  8. Bali, Nusa. "Ogoh-ogoh Mini Wajib Ramah Lingkungan". www.nusabali.com (ring Indonesia). Kaaksés 2022-01-19.
  9. "Menikmati Rupa Ogoh-ogoh Berpesan Masalah Lingkungan di Bali". Mongabay.co.id (ring Inggris). 2016-03-11. Kaaksés 2022-01-19.
  10. Agus Dermawan T (24 Maret 2015). "Ogoh-ogoh sebagai Kritik Sosial". Tempo. Kaaksés 20 Januari 2022.
  11. Hasan, Rofiqi (11 Maret 2013). "Anas Digantung di Monas Jadi Inspirasi Ogoh-ogoh". Tempo. Kaaksés 20 Januari 2022.
  12. "Misteri di Balik Lagu Ogoh-Ogoh". tatkala.co (ring Inggris). 2021-03-13. Kaaksés 2022-01-19.
  13. "Ogoh-Ogoh - Mr Botax". Spotify.
  14. "Ogoh-ogoh - Joni Agung & Double T". Spotify.

Pranala jaba[uah | uah wit]