Wayang potehi

Saking Wikipédia
Silih tunggil bonéka Wayang Potéhi
Pertunjukan Wayang Potehi.

Wayang Potéhi (Hanzi: 布袋戲; Pinyin: bùdàixì; Pe̍h-ōe-jī: pò͘-tē-hì) inggih punika kasenian wayang sané mawit saking gumi Cina delodan. Para keturunan Cina nyobiahang kasenian puniki ka Nusantara ring jaman sejarah tur kasenian puniki dados silih tunggil kasenian ring Indonesia.

Potehi mawit saking kruna :

  1. Po 布, artosnyané "kain".
  2. Te 袋, artosnyané "kantong".
  3. Hi 戯, artosnyané "wayang".

Wayang Potéhi puniki wayang sané marupa bonéka kain. Sang Dalang jagi nyaungin limannyané ka boneka punika tur kaigelin pateh sekadi pewayangan sané lianan.[1]


Sejarah[uah | uah wit]

Kasenian puniki sampun mayusa +-3000 tiban. Manut ring ceritra, pinih riin kapanggih olih babandaan ring bui. 5 diri jagi kahukum mati. 4 diri merasa kenehnyané sebet, nanging tuah adiri sané maduwé idé becik. Para bebandaan puniki ngaryanin kasenian wayang migunayang panci tur piring tuah dados tetabuhannyané mangda ten ngerasayang sebet malih. Sang kaisar sané mirengang tetabuhan punika selanturnyané ngicalang hukuman mati. Pewayangan sané sampun kakaryanin wantah kasenengin olih sang kaisar.

Manut ring sejarah, kasenian Wayang Potéhi sampun wénten ring jaman Dinasti Jin (265-420 Masehi) tur nglimbak ring jaman Dinasti Song (960-1279). Kasenian puniki ngranjing ka Indonesia (Nusantara) marginin para etnis Cina sawatara abad 16-19 masehi. Catetan olih Edmund Scott (Inggris) nganikaang wantah kasenian puniki ring Banten (Jawa) dados kalaksanayang antuk agama olih para etnis Cina. Para mangku lan para pandita (etnis Cina) jagi ngaturang seserahan mantuka ring para dewa-dewi.

Ring abad ke-18, manut ring Ernst Christoph Barchewitz (Jerman) sané sampun meneng ring gumi Jawa 11 yusa) kasenian punika wantah banget kaloktah ring Batavia tur kadalangin nganggé basa Cina.[2]

Lakon[uah | uah wit]

Lakon-lakon sané pepes kadalangin inggih punika :

  1. Si Jin Kui 薛仁貴 (Ceng Tang 征東 lan Ceng Se 征西),
  2. Hong Kiam Chun Chiu 鋒劍春秋,
  3. Cu Hun Cau Kok 慈雲走國,
  4. Lo Thong Sau Pak 羅通掃北 lan Pnui Si Giok 方世玉.

Lakon-lakon Wayang Potéhi akéh mawit saking ceritra klasik Cina sekadi ceritra dinasti ring Cina umpama kalaksanayang ring kongco (klenteng). Sakémaon, ring jamané puniki, ceritra non-klasik sekadi novel Se Yu 西遊記 (Pilgrimage to the West) sané wenten tokoh Kera Sakti dados lakon pewayangan. Ring jamané dumunan, Wayang Potéhi nganggé basa Cina Hokkian, sakéwala ring jaman modern taler ampun nganggé basa Indonesia.[3]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. author., Suparno, Antonius, 1962-. Wayang potehi : eksistensi, fungsi, dan pelestariannya. ISBN 978-623-96202-4-0. OCLC 1350734724.
  2. Claudine, Salomon, (1985). Sastra Cina Peranakan dalam Bahasa Melayu. Balai Pustaka. OCLC 246015969.CS1 maint: extra punctuation (link)
  3. Suparno, Antonius (2017-12-07). "MEMAKNAI KEMBALI TRADISI WAYANG POTEHI". LITERA. 16 (2). doi:10.21831/ltr.v16i2.15241. ISSN 2460-8319.
Bibliografi

Pranala jaba[uah | uah wit]