Pan Angklung Gadang Ngelah Tungked Sakti

Saking Wikipédia


Aksara Latin
     
Pan Angklung Gadang Ngelah Tungked Sakti
Satua
AranPan Angklung Gadang Ngelah Tungked Sakti
Data
NegaraIndonésia
WewidanganBali

Satua Pan Angklung Gadang Ngelah Tungked Sakti (aksara Bali: panaᵒaŋkluṅgadaŋṅĕlaḥtuŋkĕdsakti) inggih punika silih tunggil satua Bali.[1][2]

Daging satua[uah | uah wit]

Sasubané Pan Angklung Gadang mapamit ngiring Ratu Déwa Agung, jani kacerita ia idup di pondokné ngajak kurenané dogén. la milu makrama banjar masuka duka ditu di banjar Pangkung.

Sedek dina anu, klian banjaré mapengarah apang makejang krama tedun ka banjar sangkep ngitungin unduk papeson-peson krama ané marupa pipis. Dugasé ento Pan Angklung Gadang merasa tekén déwék tusing taén pesu naur papeson banjar. Ia suba makelo tusing taén mayah ka banjar.

“Yening buin mani buin tusing mayah, sinah suba i déwék lakar suudina mabanjar, ketundung uling guminé dini. Yén suba kéto dija lantas déwék madunungan", kéto Pan Angklung Gadang maselselan di pondokné. Sanget pesan ia mapineh di pondokné.

“Dija déwék jani ngalih pipis. Nyén koné jani lakar ojog silihin, pipis. Sawiréh anaké jani makejang pada perlu tekén pipis. Waluya cara nyilih talenan di rahina Galungané. Sinah suba i déwék lakar kéweh maan nyilih", kéto pan Angklung Gadang ngerimik di kenehné. Disubané kéto, yen teka uling dija kadén, jeg maan ia daya ané tidong-tidong. Dayané ento ané lakar adokanga buin mani di pesangkepan banjaré. la sing ja payu mejalan nyilih pipis. la suba andel tekén dayané lakar ngenén.

Kacerita lantas, buin maniné Pan Angklung Gadang teka paling sidori ka Banjar. Jero Klian lantas ngandika, “Pan Angklung Gadang, jeroné paling liyu matanggeh, kénkén jani? Bayah malu pepeson ban are, tur bayah masih pipis banjaré ané silih Pan Angklung Gadang."

Masaut lantas Pan Angklung Gadang, “Nawegang tiang jero klian sareng krama sami. Sangkaning tiwas tiangé keliwat, kanti mangkin tiang tan prasida naur utang di banjar. Merasa lek tiang tekén jero sareng sami." Kéto pesautné Pan Angklung Gadang sedih tur mémélas.

Buin Pan Angklung Gadang matur tekén jero klian, “Jero Klian icén ja tiang metanggeh malih abulan manten. Ri kala nika sami utang tiangé jagi lunasang tiang". Kéto aturné Pan Angklung Gadang.

Buin lantas Pan Angklung Gadang matur, “Inggih jero krama banjar sareng sami, rahina ané bénjang tiang nunas pang banget mangda jeroné sami lédang ngarauhang tiang ring pondok. Jeroné sami jagi katurang-ajengan sekayuné ngajeng. Sawiréh bénjang otonan titiang.”

Lantas ada masih ané mesaut kéné: “Péh pangkah sajan Pan Angklung Gadang lakar ngundang banjar ajaka mepatung. Kadirasa baas ané lakar anggona nyakan buin mani dogén ia tondén ngelah.”

Ningeh munyi buka kéto, Pan Angklung Gadang lantas salah tampi kenehné, kewala ia tetep makenyém, “Inggih sayawakti tiwas tiangé kaliwat, kéwala indik prabéa anggén nyangu ida dané sareng sami bénjang prasida antuk tiang. Sampunang jeroné sami sumandangsaya tekéning titiang. Jeg rauhin tiang bénjang di pondok. Ngiring irika bénjang meseneng-seneng.” Kéto pemunyin Pan Angklung Gadang.

Kacerita lantas, buin mani sanjané krama banjaré makejang pada marérod teka ka pondokné I Pan Angklung Gadang lakar mapatung. Pondokné jeg bek misi jelema. Pan Angklung Gadang demen atiné sawiréh makejang kramané nyak teka ka pondokné. Dugasé ento Pan Angklung Gadang suba mepayas aken, nyelémpot, mekamen, maudeng tur kupingné misi bunga pucuk bang rejuna. Jeg suba madengen ngenahné I Pan Angklung Gadang.

Pan Angklung Gadang pesu lantas uling meténné ngaba kayu cara tungked poléng, masaet baan kain poléng misi rerajahan. Di arep krama banjaré, Pan Anglung Gadang ngorahin kurenané nyemak dupa apesel tur bunga sandat, jepun, tekén bunga cepaka. Di tengah natahné Pan Angklung Gadang ngregep sambil ngisiang tungked misi bunga, dupa, tur kemak-kemik mengayat Ida Betara Sesuwunan, nunas panugrahan. Makejang anaké mabalih tingkahné Pan Angklung Gadang.

Kéné mantrané Pan Angklung Gadang, “Inggih Ratu Betara Sesuwunan, tiang nunas ajengan telung sokasi". Sasubané ngorahang kéto Iantas ia ngentungang tungkedé totonan ka baléné si kangin. Ngénggalang lantas kurenané nyagjagang kema, tur ngaba nasi telung sokasi. Ditu bengong, makesiab, tur angob krama banjaré ané ada ditu.

Buin lantas ia ngeregep mapinunas tekén tungkedé totonan. “Inggih Ratu Betara Sesuwunan, tiang nunas lawar, saté, komoh, arés agenepan.” Lantas entunganga tungkedé totonan ka baléné ané bedauh. Ngénggalang kurenané nyagjagang tur dapetanga teka ngaba lawar, saté, komoh, arés mewadah pané, mewadah paso. Nyanget-nyangetang krama banjaré bengong nepukin kesaktian tungked Pan Angklung Gadangé totonan. Buin cepok lantas Pan Angklung Gadang ngeregep nunas tuak, arak, berem tekén tungkedé totonan. Entunganga tungkedé totonan ka baléné ané bedaja. Jeg teka lantas kurenané ngaba tuak limang kélé, arak duang pucung, tur berem. Jeg sayan bengong krama banjaré makejang. Disubané liu ada dedaaran, ditu lantas Pan Angklung Gadang ngajak krama banjaré makejang mepatung. Péh ramé sajan patungé dugasé ento.

Kacarita jani, I Madé Gyur jelema sugih kéwala pripitné sing kodag-kodag baan. Waluya buka kantawali paitné. I Madé Gyur nepukin tungked Pan Angklung Gadangé totonan. la makita pesan ngelah tungkedé totonan. Sawireh ia buin limang dina lakar ngotonin pianakné. la makeneh lakar ngundang braya banjar makejang mapatung buka I Pan Angklung Gadang. Kenehné apang maan mapatung jaka liu, sakéwala bedik nelahang pipis. Kéto paitungané ia I Gyur.

Buin maniné ia teka ka umah Pan Angklung Gadang lakar meli tungked sakti totonan. Pan Angklung Gadang sing ja ngadep tungkedé totonan.

Sakéwala I Gyur mamerud nagih meli tungkedé aji dasa tali rupiah, kéwala Pan Angklung Gadang sing ja ngemaang. Sawiréh utangné di banjar lebihan tekén ento. Sing kéné sing keto, I Gyur lantas mayah tungkedé ento aji selae tali rupiah. Mara lantas Pan Angklung Gadang ngemaang, sawiréh utangné di banjar tuah limolas tali rupiah. Dadiné sisan bayah utang enu masisa buin dasa tali rupiah. Ditu kendel atiné Pan Angklung Gadang.

Gelisin satua, tungkedé ento jani gelah ia I Gyur. Suba jeg demen pesan atiné I Gyur sawiréh ia lakar sing kéweh-kéweh maolahan tur nyakan. la suba mabesen tekén kurenané tur tekén pianakné. Dija ja tungkedé ento kaentungang, kema melaib jemak nasi, bé, kuah, lawar, apaja luiré.

Kacerita jani para krama banjaré teka ka umahné Gyur ané sugih, kéwala pripit. Para tamyuné makejang katuran negak. Suba kéto, ngénggalang lantas I Gyur nyemak tungkedé totonan tur suba ngisiang bunga tur dupa. Ngeregep ia di tengah natahné nunas ica tekén Ida Betara Sesuwunan. Lantas entunganga tungkedé ento di balé dangin.

“Guwér ketampyang,” ngénggalangan kurenané melaib nyagjagang nasi. Kéwala tusing ada apa. Payu belah prabotné ané melah-melah. Jumunanga lantas buin. Tungkedé kaentungang ka Balé Dauh. “guwer grodag-grodag". Mara jagjagin puyung sing misi apa, dapetanga pané, paso belah dogén ané ada. Buina tungkedé totonan ngenén tamyuné ané ada ditu, tur tamyuné totonan metatatu bek, pesu getih.

Jengah lantas ia I Gyur, buin ia nunas ica seken, seken, tur kaéntungan ke jinengné. Mara jagjagina kema, sing ada nasi, payu pianakné ané cenik kena tungkedé totonan lantas ngalahin. Ditu kramané makejang ngerimik, pocol, tur makejang pada magedi. I Gyur masih kéto, jengah atiné, tur lek atiné tekén nyama banjaré. Buin besikan pianakné ngalahin ulihan tungked totonan.

Sesukat totonan I Gyur tusing juari pesu, krana bes sanget lekné tekén nyama braya di bebanjaran. I Gyur mirib tusing nawang tekén dayané Pan Angklung Gadang. Setondéné ia ngundang banjar, Pan Angklung Gadang suba répot ngajak kurenané nguskus nasi liyu, nampah céléng anggo lawar, saté, arés, tur ia masih suba matagataga tuak, arak, tur berem. Kéwala tusing ada anak nawang. Setondéné ento ia suba ngejang nasi, bé, tur inem-ineman totonan di tongosné. Pan Angklung Gadang lantas ngentungang tungkedé totonan di tongos nasi, bé, tekén tuak totonan.

Nah kéto nyen undukné Pan Angklung Gadang ané dueg ngéka daya, tur ulian dayané ento ia nyidang mayah utang, tur pipisné liu masisa.

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Bali, Suara Saking. "Pan Angklung Gadang Ngelah Tungked Sakti". Suara Saking Bali. Kaaksés 2021-01-13.
  2. "Satua Bali I Cicing Gudig Dadi Raden Galuh" sané kasusun antuk I N.K. Supatra.