Makan bajamba

Saking Wikipédia
Dresta makan bajamba, wénten akéh anak istri sané nyuun ajengan

Makan Bajamba utawi makan barapak inggih punika budaya tata cara ngajeng ring dija ajengan kagenahang ring asiki piring ageng miwah ngajeng sinarengan. Sacara lelitihan tata cara ngajeng puniki sampun kanikayang wénten saking lintang rikala Islam ngeranjing ring Minangkabau sawatara abad ka-13 M. Salanturné ngelimbak nuju wawengkon liyanan ring Sumatera Kawan, khususuné ring Nagari Jawi-Jawi Kabupatén Solok.[1] Santukan pangingsiran budaya miwah nénten ja teges sekadi ring acara Megibung, tata cara puniki prasida nénten kamargiang ring apiring, kautama macecirén ngambil darang nasi miwah ngajeng sinarengan prasida taler kasengguh makan bajamba. Ring warsa 2021 dresta puniki sampun katetapang dados Tetamian Budaya Tenbenda saking Sumatera Kawan, antuk nomor registrasi 202101365.[2]

Lelintihan[uah | uah wit]

Pagenahan ajengan ring makan bajamba

Kanikayang dresta puniki sampun wénten saking lintang rikala Islam ngeranjing ring Minangkabau sawatara abad ka-13 M. Salanturné ngelimbak nuju wawengkon liyanan ring Sumatera Kawan, khususuné ring Nagari Jawi-Jawi Kabupatén Solok. Irika Makan Bajamba kamargian antuk makudang acara, minakadi ritatkala padi ngawitin matandur, pangukuhan prajuru LKAAM, acara pawiwahan miwah makudang alek anak nagari liyanan.[1]

Ring 1 Désémber 2006, acara makan bajamba sané ring pakélingan ka-123 warsa kota Sawahlunto kacatet ring Museum Rékor Indonésia dados acara pinih akéh krana kasarengin oleh 16.322 diri.[3] Acara Makan Bajamba pinih ageng liyanan wénten ring tanggal 11 Agustus 2018, rikala kamargiang upacara pangukuhan prajuru LKAAM Kabupatén Solok, antuk akeh jamba nganti 1000. Nenten kapastika saking pidan dresta puniki ngelimbak miwah kamargiang ring Kabupatén Solok. Sakéwanten kayakinin olih krama wawidangan irika, pinaka dresta Makan Bajamba sampun kamargiang saking riin.

Genah pamargian Makan Bajamba ketahne kakait sareng upacara sané kamargiang. Pinaka upacara keagamaan, punika tradisi Makan Bajamba kamargiang ring surau utawi masjid. Pinaka upcara adat, ketahné kamargiang ring kantor KAN, balai adat miwah sané liyanan. Dresta Makan Bajamba dados silih tunggil rupa kasinarengan panjak Solok ring rangka ngajaga pasemetonan.[1]

Tata cara[uah | uah wit]

Mataki-taki ring makan bajamba

Ring Makan Bajamba wenten parikrama sané unik sekadi megibung, kakawitin saking cara ngajeng, cara magenahang ajengan taler soroh ajengan. Ajengan sané kagenahang ketahné madaging artos sané mapaiketan sareng proses upacara punika, minakadi randang, cancang dagiang, gulai jangan nangka utawi embung sané kacampuh basa-basa. Wénten taler beras pulut, pinyaram, kalamai taler makudang ajengan khas liyanan. Bancakan ajengan punika dados ajengan sané patut kasediayang ring Makan Bajamba, siosan wénten ajengan wewehan, minakadi godok, kué loyang, kué sapik miwah lapek bugih. Genah ngajeng patut kamargiang ring jero ruangan.

Dresta puniki katah kamargiang ring rahina ageng agama Islam miwah ring makudang upacara adat, pesta adat, miwah paruman utama liyanan. Tokoh sané ngamargiang ring acara Makan Bajamba maplarapan antuk acara adat inggih punika niniak mamak, pangulu ring sisi purusa miwah pradana ring acara pawiwahan kulawarga, siosan wénten kulawarga asoroh, wong salingka nagari, taler induak bako/kulawarga semeton ajik rabi purusa utawi pradana.

Parikrama ngajeng ring makan bajamba

Nasi kagenahang ring duur dulang (utawi piring gadang), bukit nasi sané ageng kagenahin ulam miwah jangan. Jadma sané ngajeng patut malinggih masila miwah ngaryanin lingkehan. Asiki porsi nasi gabungan (nasi miwah ulam jangan) sané kaajeng olih ciek selo (asela) sané madaging lima nganti kutus jadma. Ring proses Makan Bajamba patut nyarengin parikrama-parikrama nénten kasurat sané sampun kacumpu sinarengan, sekadi parikrama malinggih malingkeh, ajengan nénten dados makutang, nenten dados ngenehang kita utawi centang parenang. Murda malinggih para lanang masila sapunika sané istri malinggih masimpuh. Asela utawi asiki Ciek selo maduwé pamucuk satunggil sané ketahné pinaka tuan umah utawi panyanggra tamiu sané masesana ngenahang ulam jangan ring duur bukit nasi.

Rikala ngajeng nenten dados masuara, utawi olih wong Minang kasengguh mancapak, ritatkala ngajeng nenten dados ngerajingang tangan ring cangkem, sakéwanten antuk ngentungang nasi nuju cangkem nganggen tangan. Ketahne tangan kiwa magenah ring ring tangan tengen mangda prasida nyangglak nasi sané ulung mangda nenten macelep nuju talam. Ten kadadosang ngedengkuk, mangda nenten mingalangin sané liyanan ngajeng. Siosan punika iraga patut nelasang makasami nasi sané wénten ring ajeng iraga. Sesampun wusan iraga patut ngantosang sané liyanan puput, yén durung puput iraga nénten dados ngawacikin tangan.[1]

Cingak taler[uah | uah wit]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 "Warisan Budaya Takbenda Indonesia|Makan Bajamba Nagari Jawi-Jawi". 2022-01-25. Kaaksés 2023-03-07.
  2. Andries (2021-12-14). "Dadiah dan Makan Bajamba di Kabupaten Solok Masuk Warisan Budaya Tak Benda". hantaran (ring Indonesia). Kaaksés 2023-03-06.
  3. Travelers, Redaksi Top (2022-11-08). "Makan Bajamba, Tradisi Minangkabau Yang Lahir Sejak Abad ke-7 Masehi". Top Travelers (ring Indonesia). Kaarsipin saking versi asli tanggal 2023-03-06. Kaaksés 2023-03-06.