Joged Jaruh

Saking Wikipédia


Aksara Latin
     
Joged Jaruh
Satua
AranJoged Jaruh
Data
NegaraIndonésia
WewidanganBali

Satua Joged Jaruh (aksara Bali: jogĕdjaruḥ) inggih punika silih tunggil satua Bali.[1]

Daging satua[uah | uah wit]

Ngempengang koping kuusan suriak anaké mabalih jogéd dibi sanja di wantilan banjar Umanyar. Anaké mabalih ngedig-ngedig tangkah, tangkahné padidi, tangkah timpal-timpalné ngaukin jogédé apang nyak jawata. Jogédé jegég-jegég, bajang-bajang, moleh-moleh, manis-manis, oohh jaruh-jaruh. Pangawitné tiang sing nyak ajaka mabalih baan timpalé, kewala kakapiserengin. Lek atiné ngucingin. Nah kewala pang tawang, pang sing ningeh orte dogén, tiang nyak ajaka bareng, yadiastun buin mani semengan lakar ngantor.

Sekaa jogédé ané lénan suba pepes tawang, éné koné jogéd ané paling buanga. Cara kebo matlusuk, tiang nyak paida milu mabalih. Saja, igel jogédé lemuh, sledetné ngincang, elogan jitné aduuh, sing ja kasamping dogén, kewala nglawan arus. Bayu trunané kakilinin, kagargar, buka ogar ulun atiné, gining batisé makita nyelepin kalangan apa buin deweké ngelah dasar bisa ngigel. Timpal-timpale ané suba maan ngibing, liunan sing bisa ngigel, liunan ngadokang jurus silat, serang atas serang bawah colak dini colek ditu, cokot kené cokot keto, pang nyak adung tekén igel jogédé ané limané sing rerenan grapa-grepé, ané angkukanné ngetal cenged, cara misi pir bangkiangné. Lacur, sing ada jogéd nyak nyawat tiang. Mirib penampilané bas kalem penampilan simpatik religius, sing jaruh, mawinan johina baan jogédé.

Yén ngedot kajawat, ubah penampilané apang ugal-ugalan cara préman, cara Gusti Gdé Rai, ané mabalih di samping tiangé, ané suba ngelesang rabi dadua, ané tangkah lengen tunduné bek misi tato, ané uli tuni nigtig tangkah meled kejawat, ané uli tuni suriak-suriak ngemasin seret. Dané kajawat baan jogédé. Kadropon, dané jag makecos ka tengah kalangané. Dugas jogédé ngampuhin bangkiang danéné, cunguh danéné cara sikep nyander nyotot cunguh jogédé. Iihh, jogédé sing makelid, maekang bibihné laut masesep. Aduuuh, gining cunguhé, gining bibihé.

Gusti Gdé Rai caluh san ngarepin jogédé. Jogédé caluh san ngarepin ibing-ibingan Gusti Gdé Rainé cara suba maadungan, cara suba raket san mamitra. Sing ada tata susila rasané ané ngwatesin saparisolah sang kalih di tengah kalangané. Gusti Gdé Rai tegakange di tengah kalangané lantas tegakina baan jogédé. Dané matandang kisah-kisah nyungenget beténan cara nahanang sakit, daah duuh aduh-aduh. Suriaké makuus. Poos tiange ngetel. Ngedot san.

Bungan jogédé ané ngegel di uri bangun. Gambelané nabuhang tabuh telu palegongan, banban alon. Biasané, jogédé ané ngigel paling uri, pasti jogéd ané paling melah, melah igel, jegég goba, seksi tur pasti ané paling jaruh. Seksi miwah jaruhné ené ané antos-antosanga baan anaké mabalih.

Dugas jogédé sig uri ené mukah lawang, saja jegég san, cara goban bintang filem india . Paawakanné ramping nyempaka, bibihné – ané makenyem namtamin – manohara cara delima engkag, lengenné mapah biu, sledetné cara kilap nyander nuju sasih kartika, galak sakewala nayuhin.

Uli igel mukah lawang nganti igel pasalin, ia gumana ngedéngang karirihanné ngigel. Ia ngedéngang tanjek tangkis tetangkepan igel legong keraton. Tindakan batisné cara pejalan Suprba nuut wowotan, asing atindak magoleran cara tayog apsariné di Gunung Kelasa ri kala nangkilin Bhatari Giriputri. Kamelahan igelnyané nyiriang jogédé ené madasar igel luung, paling sing, ené jogéd tamatan sekolah tari.

Disubané igel palegongané mapaletan, prajani gambelané masalin baan tabuh gegilakan, prajani anaké mabalih jibrag-jibrag makuus masuriak. Jani jogédé ngigel sing nuutin uger, ancog-ancog cara tari samba, ngelogang jit nuutin goyang ngebore Inul, ngelogang paha nuutin igel jaipongan, nglayak ngendig, ngonjolang buah tangkahné nyangkih gedé, tur ané sing dadi kutang, ené, angkuk-angkuk buang. Jogédé matindakan lakar nyawat di sisi kangin.

I Karta, timpal tiangé ané ituni maid ngajakin mabalih, inan bengalé, jawata. Ia sing bisa ngigel kewala pongah ngentud ngatengahin kalangan. Igelné cara layangan kuangan angin sliag-sliog nagih ngedap, kecas-kecos cara dongkang pentil, srandang-srendeng cara kuluk tomplok montor. Ia tusing nyangtang panyacad anaké ngorahang sing bisa ngigel, cutet pang maan niman cunguh jogédé tur pang maan ngangkuk-ngangkukin jogéd. Mekelo ia ngibing kanti tundunga baan anaké mabalih,

“Suud Karta, suuuuuud…”.

Jogédé buin nyawat dibucu kelod kauh. Jani I Konci ngibing. I Konci, bebotoh ceweké ené, mekelo dadi tanggun raos di désa duaning ia nelahang pamelin carikné anggona ngulurin mitran-mitranné cewek kafe ulih dauh tukad. Di tengah kalangané, I Konci sing kimudan melitang kamben jogédé. I Konci sing ampatan melitang kambenné padidi. Jogédé tan kimudan negak di pabinanné I Konci. Liman I Konciné grapa-grepe ngabag kené ngabag keto. Anaké mabalih makocotan, kalangané magejeran.

Sig uri, Gusti Gdé Rai ané enu majujuk di sampingé, ojoga baan jogédé. Satonden jogédé nyawat dané, jogédé maan nyledetin tiang tur makekisi,

“Beli Ngurah pasti sing inget kin tiang. Tiang Luh Sudiasih. Beli Ngurah nyak ngibing?" Kemémégan, makesiab, bengong tan pasaut tiang ngingehang raos jogédé. Jogédé makenyem. Angob tiang kapin kajegégan jogédé ené. Beh, yen ené bakan anggon kurenan, lakar sayangang, lakar sineb di meten, tusing lakar baang magarapan.

"Saja Luh Sudiasih ené?"

Patakoné ené sanget san ngulgul dewek tiangé. Tonden ilang kemémégan tiangé, Gusti Gdé Rai saget suba di tengah kalangané kakampuhin baan jogédé, cunguhné suba nyotot cunguh jogédé. Luh Sudiasih ngelidang bibihné dugasé nagih sesepa.

Dugas jogédé nyledetin tur ngenyemin tiang ibusan, rasa mabruak empak carang ulun atiné ngenehang legané lakar maan ngibingin bungan jogédé. Uli tuni ngantosang galah kajawat pang maan ngibing, pang misi doté. Kewala disubané ia nyambatang adanné, disubanné pedas baan ngingetin, prajani sirna tanpawekas kenehe ngibing.

Nyen juari tekéning Luh Sudiasih, bungan sekolahé ané taen ajak akelas di SMKI. Nyen juari, ipidan pepes bakat tundikin jitné uli batan bangkuné. Nyen juari, ipidan taen katangehang ngintip ia sedekan di wesé. Dugasé mara menek kelas telu, kemulan metu uli unteng kenehé, ia taen bakan kirimin surat cinta. Surate maan ja walesan, sakewala cintané tusing. Dugas ento, deweké marasa paling nista dadi manusa. Yén punduhang jlemané ané jele-jelé, pasti iraga paling jelé.

Yén di neraka, entip nerakané deweké. Tumben nglabuhang tresna, tan dumadé jag kakucingin sapisanan. Munyin surat pangwalesnyané tuah ja alus, sakewala alusnyané I sambel krinyi, lalah makeber,

"Ngurah, diapin tiang tusing ngwales tresnan Ngurahé, da nyen Ngurah ngaden tiang gedég tekén Ngurah. Tiang tusing asin masanding ajak Ngurah, tiang jleme nista, engsapang dewek tiange….” Dugasé ento tiang tusing nawang, dadi ia ngorahin tiang apang ngengsapang deweknyané. Tiang lasia tresnané sing katampi, yadiastu malaad sued di ulun atiné, kewala makelo san nyisaang patakon di kenehé,

Tiang jlema nista, engsapang dewek tiangé.., nista kenken, engsapang kenken?"

Suba telung tiban mapalasan ajak Luh Sudiasih. Dugas perpisahané di sekolahan, petenge ento, kabaniang deweké ngraos padaduanan ngajak ia.

“Yadiastun ipidan Luh tusing nerima tresnan tiangé, kewala pisereng keneh tiange apang Luh nimbang-nimbangin buin, kena nyen baan mabalik keneh Luhe."

“Beli Ngurah…..”

Duh, cara rangsukin suaran sunari kapawanan kopinge ningeh Luh Sudiasih mabeli. Jerijin limané kagisiang. Macampuh rasané isin kenehe di patemon jerijiné. “Sujatiné, keneh tiange sanget pesan nresnen beli”, tan pasangkan ia ngelut tiang, tan pasangkan ia ngeling. Muanné katandalang sig tangkah tiangé. Tiang ngwales ngelut. Ia nungadah, peningalanné ané ludru ané nyrapcap mesuang yeh, nlektekang tiang. Gelutané sayan nekekang, lantas, ooooohhhh bibihné matemu. Makelo san.

“Beli Ngurah”, raosné pegat-pegat nugtugang.

“Tresnan beliné lakar bekelang tiang ngentas kauripané ené. Uripe sayan panes rasaang tiang. Ambahe sayan spirit rasaang tiang. Sabilang nindakang batis, tiang setata marasa katanjung, setata marasa tebek duin blatung. Tresnan beliné lakar anggon tiang suluh ri kala kapetengan, anggon tiang toya ri kala bedak."

Nyangetang lingnyané. Tangkahe marasa beseg ulihan yeh paningalanné. Duh, edalem san. “Luh, nguda Luh ngraos keto. Sujati pesan keneh beliné nresnen Luh, artinné beli makusara lakar nampingin Luh salawas kauripané. Beli sadia nyuluhin Luh ri kala kapetengan, sadia nyiagayang yeh ri kala Luh bedak. Urip beliné serahang beli pinaka wala anggon ngetohin tresnan beliné."

Sayan tan kandegan lingnyané. Sayan nekekang gelutanné rasa sing dadi palasang.

“Ne suba beli. Raos beliné ené ané nyejehang tiang. Tiang sing asin tresnen beli. Tiang kalintang nista yen pradé anggon beli kurenan. Tiang, tiang,…..” Nengil, mirib negtegang keneh.

“Pajalan tiange nglempasin ajah-ajah agama. Tiang suba dadi istri simpanan pangedé setonden beliné ngirimin tiang surat cinta. Tiang beliange mobil, villa, kayange tamat lakar baange ngebossin perusahaan. Suba pindo tiang ngulungang beling. Lantas apa artin idup tiangé, sajabaning dadi tekor surudan, dadi luhu. Nista san tiang, beli. Sabilang tiang kaduhkitan, surat beliné ané melahang tiang nyimpen, baca tiang, anggon tiang panglimur, satmaka beli ajak tiang marerasan nyicipin manis-pait idupé, ngentasin aad-mancuh, dengkok-dengkil, selem-putih kauripané. Beli linggihang tiang cara dewa di plangkiran keneh tiangé. Ngidiholas, johin tiang, johang ragan beliné. Da plelédanga ragan beliné ané nirmala sig ukudan tiange ané kebekan leteh. Tiang mapamit beli Ngurah, tiang suba antosanga di sisi." Tiang makita niman buin acepok, kewala ia saget suba keles uli gelutan tiangé. Tiang bengong, kemémégan, kebilbil, cara togog nyodog mapangsegan sing pesu munyi.

Kasuen-suen dingeh orta, pangedéné ané nganggon Luh Sudiasih dadi pongan, dadi istri simpanan, tangkep polisi sedekan ia nyangkutin Luh Sudiasih di villané. Polisiné kaatehang baan madunnyané ané nawang palakuan kurenané.

Pangedéné ento kasengguh korupsi. Pipis rakyate ané celeda sing ja abedik, liu san. Pangedéné mapangkeng, villané kajuang, mobilné karampag, perusahaanné kalelang. Luh Sudiasih kalunta-lunta nglonte tan parunguan. Kudang anak muani kaden suba nyinggahin ukudanné. Luh Sudiasih kelangan luih, manadi luah ané ngundang anak muani apang malebleban ditu.

Mabekel bisa ngigel, ia lantas milu masekaa dadi pragina jogéd, jogéd jaruh.

“Mulih”. Ada anak nengkik di samping kopinge ngeplakin palané. “Enden”. Ngawag bungute ulah masaut.

“Dadi enden? Jogédé suba suud “.

“Aaaaaahhhhh……………”.

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Budiasa, Sobat. "Satua Mebasa Bali : Joged Jaruh". Rare Angon. Kaaksés 2021-10-02.