I Lutung Ngencak Taluh

I Lutung Ngencak Taluh
Satua
Aran	I Lutung Ngencak Taluh
Data
Negara	Indonésia
Wewidangan	Bali

Satua I Lutung Ngencak Taluh inggih punika silih tunggil satua Bali.

Daging satua

Kacarita sasampun I lutung bengil wareg neda woh nyabu, raris ipun malali ka alas warsa Mandalané. Irika wénten telaga linggah pisan, sané toyané ening saha akéh pisan madaging ulam.

I lutung nyongkok ring sisin telagané mabalih ulam pasliwer. Saget wénten katak ageng sané mawasta I Godogan, makacos kasamping I Lutung. Tengkejut ipun saha matakén "O....Godogan. Mara teke?"

Masaur I Godogan, "Aa men lutung ape kal alih mai?".

I Lutung kabilbil, alon alon ipun masaur. "Uduh Godogan, tekan kainé mai tuah niru solah sang dadu, setata matulung tekén sawitra, patekan kainé mai tusing ja matirta yatra nanging tuah ngalih sawitra. Apang liu ngelah nyama braya".

Ceritayang benjang semengané, I lutung tekén I Godogan matuturan. I Lutung mapajar banban alon. "Wih Godogan ajaka ya, mabian biu nyak? manian nyén biuné suba mabuah tur pada tasak, ditu jalan puponin bareng bareng".

Masaur I Godogan, "Bah nyen keto melah pesan keneh ibané I lutung, awake masadia". Lega manah I lutung miragi raos I godogan sapunika. I Godogan dueg pisan Ngajumang I Lutung. Sang kalih raris masawitra saling tulungin. I Godogan seken masaur "E Lutung, iba tusing dadi linyok tekén janji ila-ila anake ané tusing setia tekén janji, tusing buungan lakar nepukin papa neraka".

Sasampun pada setuju, I Lutung gelis ngerereh entik biu sané sandang katandur. Malih ajebosan muat ipun entik biu apuun. Jerit – jerit I lutung ngaukin I godogan ”Godogan… Godogan… né kali ngabe panak biu, dije jani kal pula?"

Metu winayanipun I Godogan. Panak biuné katugel dados kalih, gelis I lutung ngambil muncuk né raris ipun mapajar, "Kai nyuang muncukne, bakal pula baduur di punyan kayuné, nyen mumcukné pula pedas énggal pesu buah", kenten ngerereng I lutung. I Godogan nggambil bongkolné, tanduripun ring sisi tukadé.

Kacarita sampun tigang wulan I Lutung sareng Godogan nandur pisang, muncuk pisang I Lutung padem, daunipun tuh, aas maklupas. Ipun nyesel pisan duaning pisang ipun mawinan nenten mawoh. Raris ipun malali ka tongos I Godogan. I Godogan gargita pisan ring manah duaning pisangipun sampun mawoh ageng ageng tur lusuh lusuh.

Saget rauh I Lutung, nenten runguang antuk I Godogan, I Lutung sareng nyongkok sampingan I Godogan, raris ipun mapajar “Ee godogan, dadi cai tusing nyapa kai teke? Suba engsap iba masawitra?" Akasamang Lutung icang kadung kalangen ningalin biune. Buahné gedé gedé tur suba makire tasak.

I lutung kenying kenying masaur. "Kai teke mai tuah ngidih tetimbang. Ané cen biuné dadi alap, apang sidda mapikolih, buka janjine?"

I godogan masaur banban, "Ee Lutung eda gegesonan nagih ngalap biu! Alihang dewasa melah, apang tusing dadi rebat! "I Lutung merasa katuturin, raris ipun mepajar "Ih Godogan eda sengsaya! Kai sing je linyok tekén janji. Kai mule setia tekén sawitra”.

Critayang woh pisangé sampun tasak, kuning kuning. I Lutung malih rauh ka tongos I Godogan. Paes ipun ngetel ngantenang woh pisangé. Ngraris ipun mapajar "Ih Godogan, Kai lakar ngalap buah biuné ento. Basing kainé seduk gati”. Jag tan pasangkan ipun makecos, mamongkod. Kejat-kejit ipun baduur ciplak-ciplak neda who pisange sané ageng-ageng tur sampun tasak.

I Godogan kalintang jengah "Wih lutung eda telahange buah biune, tumanang icing abulih!" Kenten ipun mapajar I Lutung mapi mapi bongol. Itep ipun neda kantos basang ipun bengkak. I Godogan kalintang gedég raris ipun ngambul saha matilar ngalin I Lutung.

Rauh ring pesisin telagane, I Godogan manggihin clebongkak malingeb. Ipun mecelep mengkeb ka betén clebongkak punika. Rauh I lutung bengil egah-egah, taag-taag. Basangné bengkak makite minum toya. Musan nginum toya, negak ipun diddur clebingkake. Ipun gednging-gending, cruat-cruet, masambilang ngeton ulam, sané pasliwer rerad-rerod. Ipun eling ring padewekan, neneten satia tekén masawitra tekén I Godogan.

Raris ipun mapajar newek “Ih Godogan, dija sujatiné iba nongos, madak iba dini. Jani rasaang lara ibane!"

Godogang masaur betén tengkulake genahipun mengkeb. Suaranipun ageng “koluk, gung! Cai mule merekak, corah! Setata demen nguluk- nguluk timpal!

I lutung tengkejut ningeh munyi, tusing ade jlemene. Ipun marengang duening nenten wénten buron wiadin manusa, raris ipun mepajar “Wihh nyen to mamunyi edengan ibane! Sing buungan iba mati, keplokin kai".

Malih mepajar I godogan "Ih cai lutung! Bikas cainé mule jele. Demen nyuang gelah timpal!". I lutung nolih tuun. Gedég ipun sayan murub, kadena nutuhipun sané ngeraos "oo, né ko cai butuh! Degag cai. Wanen tekn wake. Jani rasaang nah! Kenten ipun mepajar, saha nyemak batu kaanggén ngencak butuh ipun meketcrot getihne, mawinan ipun padem malingkuh".