I Dadong Dengkot

Saking Wikipédia


Aksara Latin
     
I Dadong Dengkot
Satua
AranI Dadong Dengkot
Data
NegaraIndonésia
WewidanganBali

Satua I Dadong Dengkot (aksara Bali: ᵒidadoŋdĕŋkot·) inggih punika silih tunggil satua Bali.[1]

Daging satua[uah | uah wit]

Mabekel rasa sakit, rasa ngangah di tangkahné, Dadong Dengkot kadandan olih cucunné sané uli aoton suba ubuh ngojog bémo. Ané jani Dadong Dengkot jagi ngetohang urip ka Badung apang nyidang ngisinin seduk basangné sareng cucunné sawai-wai. I Dadong Dengkot katuntundung olih mantunné, sawiréh ia orahanga bisa nenung tekén pisagané ané iri. Sambilanga ngusap-usap yéh paningalané apang tusing ngetélin anak alit sané sedeng leplep sirep di pabinané, I Dadong Dekot maseselan tekén paduman idupné. Tan karasa dua jam tengah ia miwah cucunné negakin bémo uli Kintamani ané jani suba ia neked di Peken Badung.

“Dé, Gedé bangun suba teked.” Dadong Dengkot sada alon nundun cucunné apang tusing makesiab anaké alit. Cucunné lantas bangun sambilanga kijap-kijap.

“Dong dijané Dong?” Anaké alit matakon sambilanga angob nyingakin ramé anaké pasliwer di arepné.

“Né suba Dé madan Badung".

Pasaut Dadong Dengkot sambilanga nyemak pipis uli buntilané anggén mayah bemo. Majalan I Dadong Dengkot sareng cucunné ngungsi genah toko sané matutup, sawiréh ujan grimis. Ditu lantas Dadong Dengkot mukak tas kresék selem ané misi panganggo miwah telung tebih séla makukus.

“Dé né kanggoang séla dariin malu, apang tusing seduk basangé.”

“Dong dija raga lakar masaré yén suba peteng?” Cucunné matakon sambilanga mitbit kulit séla ané karasa kéweh baan Gedé Lara melut.

“Kanggoang malu Dé masaré maraab baan langit makasur baan tanah ané penting Dadong tetep mapunduh ajak Gedé.”

Sasampuné sang kalih wusan naar séla miwah grimis ujané suba ilang, Dadong Dengkot nandan cucunné ngungsi Peken Badung genah anaké liu matumbasan. Dadong Dengkot ngojog peken Badung boya ja lakar numbas nasi, nanging jagi ngrereh pangupa diri apang nyidang numbas abungkus nasi, apang ada daar ajak cucunné, santukan basangé suba karasa ngaab uli semengan tusing kena nasi. Kema mai Dadong Dengkot nakonang gaé, pet prada sagét ada anak nyak nganggoang ia dadi buruh tukang suun. Anaké alit taler tetep tekek ngisi pagelangan liman dadongné, samaliha limané ané tengebod tekek ngisi krésék selem babekelanné. “Dadong, Dadong,” saget ada anak istri olas maékin Dadong Dengkot.

“Dadong tulingin jebos tiang makta bablanjan tiang, sawiréh tiang akéh mablanja.”

“Inggih jro, sané encén nika?” pasaut Dadong Dengkot sada alon.

“Niki Dong, kranjang bablanjan puniki mangda kabakta ka mobil barak ané ada di samping candi bentar mara macelep ka peken nikik istri.”

Suud Dadong Dengkot nyuun kranjang bablanja anak istri punika, ia enjuhina pipis limang tali rupiah. Ditu lantas Dadong Dengkot ngajak cucunné ngojog dagang nasi, ia meli nasi abungkus maimbuh yén putih agelas. Karasa mara gigisan karasan ngaab basang anak alit, sawiréh suba nyaluk sanja mara maan nasi.

“Dong basang tiang enu seduk", masaut cucunné sambil masebeng sayu.

“Dé kanggoang malu monto, nyanan yén Dadong ngelah pipis ajak meli buin.”

Liman Dadong Dengkot ngusap-usap paban anak alit ané mara mayusa petang tiban, ten karasa yéh paningalanné milu maliah ngebekin pipiné ané suba pecok. Tatkala nyaluk sandikala Dadong Dengkot nandan cucunné nganginang uli peken Badungé. Ngungsi Lapangan Puputan Badung, ditu lantas Dadong Dengkot ngajak cucunné nuduk botol-botol plastik utawi rongsokan ané liu makacakan di sisin lapangané. Disageté ada anak olas sané ngenjuhin Gedé Lara jaja, sawiréh padalem nyingakin anak alit berag, satmaka tulang makaput baan kulit kémanten.

Kéto masih Dadong Dengkot anak odah ané sampun tua, kulit suba telah kriput, bok uban maimbuh angkihan sané suba nelung dasa lima. Ten karasa guminé ngancan peteng, anak ané mlali di Puputan Badung saka bedik sampun macucun jaler, sawiréh angin peteng ngasirsir dingin minab ujan lakar milu ngliwatin petengé jani. Ujané tuun kripis-kripis nyiamin i punyan bingin ané ada di bucun lapangan tongos Dadong Dengkot negak sambilanga ngesopin cucunné nasi bungkus. Apang tusing énggal bales ujané, ditu ngéncolang ia ngesopin cucunné nasi, laut malipetan ka Pekén Badung sambil natad tas krésék sané liu misi botol plastik. Neked di peken Dadong Dengkot ngalih émper toko genah tongosné masaré ngajak cucunné. Matatakan baan kardus Dadong Dengkot tekek nyangkutin cucunné saha nyaputin aji kamben apang cucunné nénten kadinginan. Ngancan peteng ujané ngancan bales kasarengin angin nglinus. Petengné karasa ada perang, munyin krebek saling jedaran sakadi munyin pistol tentara Welandané, sinar tatité galak sakadi sinar granat ané nguugin umah rakyaté. Unduk perang nglawan penjajahan Welanda masliwer di keneh Dadong Dengkot, tatkala ento ia mara nincap ngraja swala. Belus karasa bangkiang Dadong Dengkot, ten kauningin yén ujané ngancap teka uli luanan. Nglawanin Dadong Dengkot nyangkol cucunné ngungsi genah sané etuh, apang ada tongos maetuh. Krésék ané liu misi botol plastik kakutang sawiréh tusing nyidang baan ngaba.

Dadong Dengkot ngangsehang nyangkol cucunné ané sedeng lelep masaré, kabatek antuk kenyelné milu ngindang. Lantai 2 Peken Badung dadi tongos maémbon Dadong Dengkot ngajak cucunné. Angin dingin karasa nusukin tulang Dadond Dengkot, nanging sangkaning kiapé kaliwat saget lelep taler sirepné, tan kauningin sanget semeng teka nyapatin. Anaké alit sengu-sengu, mara usuda gidat cucunné panés pesan. Ngéncolang ia ngandong cucunné, nampekin dagang ubad ané ada di sisi tengawan Jalan Gajah Mada.

“Pak tiang ngidih ubad, cucun tiangé panés Pak.” Dadong Dengkot ngidih ubad tekén dagang ubad sambilanga natakin limané saha ngejer, sawiréh awak Dadong Dengkot masih milu panés ulian ujanan dibi sanja.

Masaut dagang ubadé ngambrés, “Eh pagi-pagi sudah minta-minta, pergi sana!!” Dadong Dengkot malipetan sambilanga ngeling. Saget ada anak lanang nyagjagin.

“Dong… Dadong niki wénten ubad panés, ané mawadah plastik barak ubad panés, ané mawadah plastik putih vitamin anggén dadong, miwah niki ajengan apang ada daar Dadong ngajak cucun Dadongé.” Karasa ilang sebet Dadong Dengkoté, panas sané karasa suba ada anak ngetisin.

“Suksma Pak antuk ubad miwah ajengané", saut Dadong Dengkot sambilanga ngeling sigsigan. Cucunné kategakang di undagan mukak toko kainé, ajaka padaduan saling pabecatin makinyukan sawiréh seduk basangné kaliwat. Ubad panesé taler tusing engsap kainumin tekén anak alit, kéto masih Dadong Dengkot masih nginum vitaminé.

Sasuba bayuné karasa luungan Dadong Dengkot nglanturang pajalané sambilanga ngenyang cucunné nglintangin toko kain ané majejer di Jalan Sulawesi. Ngantos ia neked di muka toko kain, Pak Amir adan saudagar toko kain ento, marasa kangen nyingakin pajalan Dadong Dengkot maibuh angkihan ané ngangsur, Pak Amir nampekin Dadong Dengkot. “Dong lakar kija?”

“Ten uning Pak,”' saut Dadong Dengkot.

“Dadong nyak dini ngoyong di toko tiang?” Pak Amir buin matakon.

“Jakti nika Pak?” Dadong Dengkot nyekenang buin.

“Jakti Dong, tiang madué kamar di lantai 2 tusing ada ané nongosin, Dadong dadi ngoyong dini apang ada masih ané milu nongosin toko tiang yén suba peteng.”

“Inggih Pak suksma banget tiang,” saut Dadong Dengkot sambil ngisi liman Pak Amir.

Ditu lantas Dadong Dengkot miwah cucunné belianga baju anyar olih Pak Amir. Kabenengan masih Pak Amir ngajak kurenanné tuah padaduanan. Samaliha Pak Amir sampun duang dasa tiban makurenan durung madué pianak. Pak Amir anak kuturunan India sampun selaé tiban ngoyong di Bali ento krana ia cacep mabasa Bali. Geginan Dadong Dengkot miwah cucunné tuah ngiwasin anak mablanja di toko Pak Amir. Nyingakin Dadong Dengkot seleg magaé Pak Amir marasa lega. Kurenan Pak Amir taler sayang pesan tekén Gedé Lara, ditu kadaut keneh kurenan Pak Amir jagi ngangkat Gedé Lara dadi pianakné. Nanging Pak Amir tusing bani maorahan tekén Dadong Dengkot.

Magpagin Hari Raya Lebaran akéh anak matumbasan ka toko Pak Amir. Pak Amir kaloktah pedagang sané ramah ring wewidangan Jalan Sulawesi. Sakadi biasané Dadong Dengkot sareng cucunné milu sibuk ngiwasin anak matumbasan kain. Tan kauningin sagét ada anak lanang mapawakan gedé landung teka kisi-kisi laut mlaibang agulung kain sutra sané wénten ring sisi kiwa kasir toko. Dadong Dengkot mautsaha nguber, nanging lacur tan kauningin ada mobil avansa putih megat jalan nuju jalan Kalimantan. Anak ané nyingakin tengkejut, tur ada masih ané nyerit nyerit. Sopir avansané langsung mangues mlaibang mobilné. Gegeson Pak Amir miwah Buk Amir nyagjagin, dapetanga Dadong Dengkot suba uyak getih.

Dadong Dengkot kabakta ka rumah sakit Sanglah olih Pak Amir. Gedé Lara ngeling gerong-gerong sambilanga ngorahang “Dadong, Dadong, Dadong.” Buk Amir tekek ngelut Gedé Lara sambilanga ngusap-usap sirah anaké alit. Neked di rumah sakit Dadong Dengkot masuk ruang UGD. Duang jam makeloné dokter miwah perawat mréksa Dadong Dengkot. Saget ada dokter pesu uli ruang UGD.

“Keluarga pasien yang mana?” Bapak dokteré matakon tekén perawat ané milu ngetut uli duri.

Masaut Pak Amir “Saya keluarga pasien dok, bagaimana keadaan pasien dok?” Pak Amir matakon sambilanga runtag.

“Maaf pak kami sudah berusaha, tapi Tuhan berkehendak lain, pasien mengalami gegar otak dan kehabisan banyak darah, sehingga nyawanya tidak bisa tertolong, kami harap bapak dan keluarga bisa tabah menghadapinya". Cawis dokteré sambil ngisiang palan Pak Amiré. Pak Amir miwah kurenané mapangenan pesan, napi malih nyingak Gedé Lara sané enu cerik suba ubuh.

Ditu lantas layon Dadong Dengkot kabakta ka wewidangan Paguyangan, sawiréh Pak Amir uning yéning drika wénten genah anak ngabénang anak ané maagama Hindu sané nénten madué kulawarga. Sausan upacara pangabénan Dadong Dengkot, Gedé Lara kangkat dados pianak olih Pak Amir miwah kurenané, tur adan Gedé Lara kagentosin dadi Rasyid. Santukan Gedé Lara idupné jani tusing enu lara buin, jani ia suba dadi pianak saudagar ané sugih.

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Budi3d (2013-07-25). "Dadong Dengkot". nakbaliblog (ring Inggris). Kaaksés 2021-09-26.