Ga gora

Saking Wikipédia
Ga gora
Aksara Bali
Kruna LatinGa
IASTGha
Fonem[ɡ], [ɡʰ]
UnicodeU+1B16 , U+
Warga aksarakanthya
Gantungan

Ga gora inggih punika silih tunggil variasi saking aksara Ga ring aksara Bali, sané dados pralambang suara /g/ sané kasusulin olih suara /h/ ring duriné.[1] Yéning kaalihaksarain dados aksara Latin, aksara puniki kasurat "Gha". Nanging ulian suara konsonan aspirasi nénten wénten ring basa Bali, kruna puniki dados kaalihaksarain dados "Ga". Panganggén kruna puniki mawates ring kruna serapan dogén.

Wangun[uah | uah wit]

Wangun Ga gora sané kukuh nganti mangkin, punika warisan saking aksara Gha ring India. Ring aksara Jawa, kaweruhan aksara "Gha" sané mirib saking "Ga gora", sinanggah Ga murda.

Aksara Brahmi Aksara Déwanagari Aksara Grantha Aksara Jawa Aksara Bali

Foném[uah | uah wit]

Suara /gʰə/ sané dados pralambang Ga gora suarané mirib suara /g/ sané kasusul olih /h/.[2] Foném puniki wénten ring basa Sanskerta miwah Hindi, nanging nénten wénten ring basa Bali. Yadiastun punika, aksara Bali madué aksara Ga gora, lambang antuk foném /gʰ/, sané kawarisin saking aksara Kawi Kuno, miwah aksara Kawi Kuno kabakta saking aksara Pallawa. Saking segi basa suratan, akéh aksara tasih kapertahanin, nanging saking segi basa lisan, pengucapanné nénten diperhatikan karena fonem punika nénten wénten ring basa sané siosan, ring kasus puniki ring basa Bali. Manika, Ga gora kaucap /gə/ (contoné /g/ ring kruna "gajah"), nénten /gʰə/.

Panganggén[uah | uah wit]

Panganggén aksara Ga gora pateh tekén panganggén aksara Gha (Déwanagari: घ) ring abjad basa Sanskerta. Ring sajeroning wong Bali, kapah kaweruhin suara /g/ sané kasusul olih suara /h/ ring pasangkepan. Ulian punika, aksara Ga gora kaanggén ring panyuratan basa non-Bali (contoné basa Sanskerta utawi Jawa Kuno) sané tasih madaging suara /gʰ/, utawi nyurat kruna serapan (contoné saking basa Sanskerta utawi Jawa Kuno).

Ga gora kaanggén ring alihaksara aksara liyanan tekén basa Bali (conto aksara Déwanagari utawi Latin) ring aksara Bali, kusus antuk suara /gʰ/. Suksemanipun, yéning galah ngalihaksarain utawi nyurat aksara non-Bali punika, dané ngererehin aksara sané pralambang suara /gʰ/, ring galah punika dané anggén Ga gora.

Pustaka[uah | uah wit]

  • Tinggen, I Nengah. 1993. Pedoman Perubahan Ejaan Bahasa Bali dengan Huruf Latin dan Huruf Bali. Singaraja: UD. Rikha.
  • Surada, I Madé. 2007. Kamus Sanskerta-Indonésia. Surabaya: Penerbit Paramitha.
  • Simpen, I Wayan. Pasang Aksara Bali. Diterbitkan oleh Dinas Pendidikan dan Kebudayaan Provinsi Daérah Tingkat I Bali.

Cingak masih[uah | uah wit]

Catetan batis[uah | uah wit]

  1. Surada, hal. 9.
  2. Surada, hal. 6, 9.