jayapaṅus·

Saking Wikipédia
 
Aksara Bali
   
prasasti​tĕmaga​raja​jayapaṅus·,​​hindik·​watĕs·​desa​riŋ​kintamani,​​baṅli.​​prasasti​puniki​sakiŋ​habad·​ke​=12=​​sane​magĕnaḥ​riŋ​musĕhum·​bali

jayapaṅus· ꧌madĕg·​ratu​sakiŋ​waŕsa​=1178=​–=1181=​​m·꧍​​hiŋgiḥ​punika​raja​bali​sakiŋ​traḥ​lelintihan·​waŕmadewa.​​ᵒida​kauniṅin·​sakiŋ​prasasti​prasastiña,​​sane​marupa​pajak·.​[1] ᵒida​wariḥ​sakiŋ​muŕdaniŋ​jagat·​sane​sampun·​kasub·​ᵒahiŕlaŋga.[2]

raja​jayapaṅus·​wantaḥ​saŋ​ṅamĕl·​jagat·​sane​piniḥ​kasub·​miwaḥ​sane​piniḥ​hutama​riŋ​pantaraniŋ​raja​raja​duka​masa​bali​kuno.​​ᵒida​ṅamĕdalaŋ​=43=​​prasasti​sĕlami​tigaŋ​waŕsa.​​prasasti​sane​piniḥ​tuwa​wantaḥ​prasasti​mantriŋ​ᵒa​sane​mawaŕsa​=1099=​​saka​꧌=1178=​m·꧍​​sane​tiyosan·​mawaŕsa​=1103=​​saka​꧌=1181=​​m·꧍​.​[3]

jayapaṅus·​kasub·​dados·​raja​sane​ṅĕntĕnaŋ​makasami​pañjrak·​hidane​maŋda​mawali​ṅamaŕgiyaŋ​sahananiŋ​hupacara​hagama​kantos·​hida​ṅamolihaŋ​panugrahan·​꧌raris·​kauniṅin·​rahinagaluṅan·꧍​.​​duk·​hida​ṅambĕl·​jagat·,​​kahanan·​jagat·​baline​keŕṭa​rahayu​miwaḥ​pamaŕgin·​hagama​hindu​sayan·​ṅalimbak·.​​raja​jayapaṅus·​madĕg·​ratu​ṅantos·​waŕsa​saka​=1103=​​꧌=1181=​​masehi꧍​.​​jayapaṅus·​minab·​hajin·​ᵒida​ratu​ᵒaŕjayadeṅayakĕtana.​​ᵒida​pinaka​paṅawit·.

l̥lintihan·[uah | uah wit]

raja​jayapaṅus·​sane​maparab·​paduka​sri​māhāraja​haji​jayapaṅus·​ᵒaŕkaja​ciḥna/la-cana​hiŋgiḥ​punika​raja​bali​kuno​sane​dados·​pralambaŋ​saluṅluŋ​sabayantakan·​pantaraniŋ​krama​riŋ​bali​minakadi​krama​bali​miwaḥ​cina​duk·​punika​sane​ṅawinaŋ​jagat·​baline​keŕṭa​rahayu.[4]

santukan·​poliḥ​paṅlalaḥ​sakiŋ​kabudayān·​cina​riŋ​masa​bali​kuno,​​satuwa​satuwa​sane​bĕcik·​riŋ​krama​cina​sayaŋ​ṅlimbak·​riŋ​bali,​​minakadi​satuwa​sampik·​–​ᵒiŋ​tay·.​​kawentĕnan·​silat·​sakiŋ​cina​tal̥ŕ​ṅlimbak·​riŋ​bali​kuno​sekadi​peñcak·.​​tal̥ŕ​ṅlimbak·​sasolahan·​sane​ñar̥ṅin·​hakeḥ​pragina​minakadi​baris·​dapdap·,​​baris·​demuŋ,​​baris·​prĕsi,​​baris·​tumbak·,​​baris·​tamiyaŋ,​​miwaḥ​sane​tiyosan·.​[5]

santukan·​pamaŕgin·​ṅambĕl·​jagat·​duk·​punika​karasayaŋ​rahat·​pisan·,​​punika​mawinan·​raja​jayapaṅus·​ṅaŋgen·​makudaŋ​kudaŋ​cakĕpan·​hukum·hindu​pinaka​dasaŕ​hida​ṅamaŕgiyaŋ​pamrentahan·.​​ᵒawig·​hawig·​sane​kakaŕyanin·​punika​patut·​kamaŕgiyaŋ​holiḥ​sahananiŋ​wadwan·​hida​riŋ​puri​tal̥ŕ​krama​bali​kuno.​​ᵒawig·​hawig·​hutawi​niti​sastra​sane​kataḥ​muŋgaḥ​riŋ​prasasti​hiŋgiḥ​punika​manawakamandaka,​​manawakamandaka​ḍaŕmasastra,​​miwaḥ​manawaśasanaḍaŕma.​

tiyosan·​riŋ​punika​taleŕ​kamaŕgiyaŋ​hindik·​dasaśila,​​puniki​wantaḥ​tata​titi​sane​patut·​kamaŕgiyaŋ​holiḥ​saŋ​ṅamĕl·​jagat·​miwaḥpañcaśiksa,​​kpuniyehi​wantaḥ​tata​titi​ri​kala​ṅamaŕgiyaŋ​sasana​dados·​paṅremba​jagat·.​

baroŋ​landuŋ[uah | uah wit]

pucak·​gunuŋ​batuŕ​sane​dados·​patapan·​ᵒida​jayapaṅus·

​sasukat·​hida​dados·​ṅambĕl·​jagat·,​​ᵒida​mapuri​riŋ​puri​baliŋkaŋkintamani​duk·​waŕsa​=1133=​​​​=1173=​​sane​kacaritayaŋ​riŋ​satuwa​baroŋ​landuŋ:

carita​sane​kauniṅin·​riŋ​krama​baline,​​pinaka​rabin·​ᵒida​wantaḥ​kaŋ​ciŋ​we,​​putri​sakiŋ​tuwan·​subandaŕ​cina.​​kacaritayaŋ​raja​jayapaṅus·​jatu​kaŕma​riŋ​putri​kaŋ​ciŋ​we.​​sakewantĕn·​ri​kala​sampun·​ṅamaŕgiyaŋ​pawiwahan·,​​saŋ​kaliḥ​duruŋ​tal̥ŕ​madĕŕbe​sentana.​​raja​jayapaṅus·​raris·​mamaŕgi​ṅamaŕgiyaŋ​tapa​riŋ​gunuŋ​batuŕ​maŋda​kapicayaŋ​sĕntana.​

risampun·​raja​jayapaṅus·​mayoga​riŋ​ᵒalas·​batuŕ​raris·​ᵒida​matĕmu​riŋ​dewi​danu.​​ᵒirika​raris·​saŋ​kaliḥ​matĕmu​semara,​​kantos·​saŋ​kaliḥ​marabiyan·.​​santukan·​kasuwen·​ᵒida​riŋ​ᵒalas·​batuŕ,​​raris·​raja​jayapaṅus·​kar̥r̥ḥ​holiḥ​kaŋ​ciŋ​we​ka​gunuŋ​batuŕ.​​ᵒirika​raris·​kaŋ​ciŋ​we​huniŋ​hindik·​raja​jayapaṅus·​sampun·​marabiyan·​sar̥ŋ​dewi​danu.​​kaŋ​ciŋ​we​miwaḥ​dewi​danu​raris·​macĕntokan·.​​batari​batuŕ,​​hibun·​dewi​danu​sane​ṅaksi​kawentenane​punika​raris·​ṅĕsĕŋ​jayapaṅus·​dan·​kaŋ​ciŋ​we.

krama​bali​raris·​duka​hantuk·​kawentenane​punika,​​raris·​mapinunas·​riŋ​ᵒida​batari​batuŕ​maŋda​makaŕya​pratima​pinaka​ciḥna​ᵒida​jayapaṅus·​kaliḥ​rabin·​ᵒida.​​jayapaṅus·​raris·​kasupat·​dados·​baroŋ​landuŋ​raris·​kaŋ​ciŋ​we​kasupat·​dados·​patuŋ​bĕkuŋ.[6]

paṅuntatiŋ​masa​madeg·​ratu[uah | uah wit]

baroŋ​landuŋ

raja​jayapaṅus·​risampune​l̥baŕ​raris·​kaprabu​riŋ​ḍaŕma​ᵒañaŕ.​​ᵒida​madĕŕbe​hoka​kakaliḥ​hiŋgiḥ​punika​sri​hikajaya​miwaḥ​sri​danadiraja.​

siliḥ​tuŋgil·​tĕtamiyan·​sakiŋ​ᵒida​jayapaṅus·​hiŋgiḥ​punika​gowa​gaŕba.​​gowa​gaŕba​punika​riŋ​soŕ​pura​pĕṅukuŕ​ᵒukuran·.​​gowa​gaŕba​wantaḥ​genaḥ​patapan·​sane​magĕnaḥ​riŋ​sisin·​habiŋ​tukad·​pakĕrisan·​sane​kasub·.​​maŋda​prasida​ka​genahe​puniki​pacaŋ​ṅaliwatin·​pamĕdal·​sane​kasusun·​sakiŋ​batu​batu​tukad·.​​riŋ​gĕnaḥ​patapan·​punika​wentĕn·​pañcoran·​tal̥ŕ​wentĕn·​hahuṅan·​sane​nuju​ka​siliḥ​tuŋgiḥ​gĕnaḥ​tiyosan·.​​riŋ​gowa​gaŕba​puniki​tal̥ŕ​wentĕn·​sasuratan·​hantuk·​haksara​kadiri​kwadrat·​sane​masurat·​sra.​

ciṅak·​masiḥ[uah | uah wit]

pustaka[uah | uah wit]

  1. ᵒa​śoŕt·​histoŕy·​hop·​bali Robert Pringle p.53
  2. Barski 2007, p. 34.
  3. Direktorat Pelestarian Cagar Budaya dan Permuseuman (19 Juni 2015). "raja​jayapaṅus·​dari​bali​mĕṅel̥luwaŕkan·​=40=​​han·​prasasti​dalam·​satu​tahun·". Kemdikbud.go.id. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2017-08-22. Kaaksés 3 Juli 2016. zero width space character in |title= at position 3 (help)
  4. Déwanto, Herpin (29 Désémber 2011). "warisan·​sĕmaṅat·​pluralismĕ​jaya​paṅus·". Kompas.com. Kaaksés 3 Juli 2016. zero width space character in |title= at position 7 (help)
  5. I Putu Budiana; I Wayan Mudana; Ketut Sedana Arta. "pĕmanpātan·​kebudayān·​cina​pada​masa​pĕmĕrintahan·​sri​haji​jayapaṅus·​di​pura​dal̥m·​baliŋkaŋ,​​di​desa​piŋgan·,​​kintamani,​​baṅli​dan·​potensiña​sebagai​sumbĕŕ​bĕlajaŕ​sĕjaraḥ​lokal·​di​,​ᵒesaᵒemaᵒa,​". Jurnal Widya Winayata. 2 (1). Kaarsipin saking versi asli tanggal 2021-01-27. Kaaksés 2021-02-23. zero width space character in |title= at position 11 (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  6. Putu Wahyura, A.A. Gde (29 Juni 2016). "kĕtika​raja​jaya​paṅus·​memadu​kasiḥ​di​bali​dan·​dikutuk·​meñjradi​baroŋ​landuŋ". Tribunnews.com. Kaaksés 3 Juli 2016. zero width space character in |title= at position 6 (help)

pustaka​liyanan·[uah | uah wit]

  • Barski, Andy (2007), Bali and Lombok, London: Dorling Kindersley, ISBN 978-0-7566-2878-9
  • C.C. Berg (1927). De middeljavaansche historische traditie. Santpoort.
  • A.J. Bernet Kempers (1991). Monumental Bali; Introduction to Balinese Archaeology & Guide to the Monuments. Berkeley & Singapore. ISBN 0-945971-16-8.
  • Creese, Helen (1991). "Balinese babad as historical sources; A reinterpretation of the fall of Gelgel". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde. 147.
  • Nordholt, Henk Schulte (1980). "Macht, mensen en middelen; Patronen en dynamiek in de Balische politiek ca. 1700-1840". Doctoraalscriptie. Amsterdam.
  • Nordholt, Henk Schulte (1996). The Spell of Power; A History of Balinese Politics. Leiden. ISBN 90-6718-090-4.
  • Wiener, Margaret J. (1995). Visible and Invisible Realms; Power, Magic, and Colonial Conquest in Bali. Chicago & London. ISBN 0-226-88580-1.
Sadurungné olih:
ragajaya
raja​bali
1178–1181
Selanturné olih:
ᵒaŕjayadeṅayakĕtana