Wayang rumput

Saking Wikipédia

Wayang rumput inggih punika silih tunggil seni pertunjukan khas Purbalingga. Wayang rumput puniki witnyane saking basa Jawa inggih punika "wayang suket". Wayang suket marupa wayang kulit sane kanggen pinaka sarana nyinahang budaya adiluhung Jawa majeng alit-alite. Ring wawidangan désa, wayang suket ketah kalampahan olih alit-alit utawi yowana rikala maubuhan ring tegal utawi carik. [1] Wangun utawi struktur wayang suket Mbah Gepuk kakapah dados tiga inggih punika:

  1. Pahan duur utawi sirah. Pahan puniki kakaryanin antuk tiga soroh anyaman inggih punika gedheg, kelabangan, saha tikaran.
  2. Pahan tengah utawi awak. Tangan saha wadukne marupa wayang kulit sane ketah kauningin, sakewanten sane minayang inggih punika payasan, sakadi gelang. Pahan puniki taler ngangge tiga anyaman sakadi ring pahan duur wawu.
  3. Pahan sor, niki taler marupa sakadi wayang kulit kawewehin antuk variasi ornamen sane mawinan kacingak ngulangunin. Ring pahan sor puniki nganggen papat soroh anyaman inggih punika gedheg, kelabangan, tikaran, miwah umah nyawan (sarang lebah). [2]

Sejarah (wiwilan)[uah | uah wit]

Wenten kocap reke silih tunggil petani saking Desa Wlahar, Rembang, Purbalingga, mawasta Kasan Wikrama Tunut (Mbah Gepuk) maderbe manah ngaryanang wayang saha manados dalang. Sakewanten, duaning ipun molihang pikobet sangkaning ajin kulit sampi mael. Punika mawinan ipun madue ide kreatif ngaryanang wayang saking padang-padang sane mentik ring wewidangan desane, padang-padang punika kawentuk marupa wayang kulit. Mbak Gepuk nganggen padang kasuran ngaryanang wayang. Soroh padang punika wantah mentik rikala bulan Sura ring panglong Jawa. Soroh padang puniki wantah pateh wentuknyane sareng padang tiosan, sakewanten lebih kukuh nenten dangan pegat saha ring tengah donne madaging bolong. Manut Mbah Gepuk, padang punika maderbe teges, nenten wantah pinaka padang biasa. Mbak Gepuk nyingakinpadang punika wentukne marupa wayang. Seni pertunjukan wayang rumput puniki raris prasida kaloktah kantos ring wewidangan kerajaan taler kramane sami.

Tata Cara Ngaryanang[uah | uah wit]

  1. Rikala ngaryang wayang suket puniki kapilih padang-padang sane manut majeng sikutan. Yening jagi makarya wayang sane ageng, padang sane kanggen taler nginutin, punika taler tungkalikane.
  2. Anggen sikut normal wayang suket puniki ketah nganggen sawetara tigang atus (300) katih padang.
  3. Sadurung ngulat, carang-carang padang kemem dumun sawetara ajam mangda layu.
  4. Padang sane sampun layu punika raris kapantig-pantigang mangda dangan rikala ngulat manados wayang.
  5. Dudonan rikala ngulat wayang puniki nganggen papat teknik anyaman, sakadi anyaman sarang lebah, anyaman gedheg anggen pahan tangan, anyaman kalabangan kanggen sirahne, miwah anyaman tikaran anggen kail ring ungkur sirah.[3]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Editor (2021-11-22). "Wayang Suket Purbalingga, Kreasi Wayang dari Rumput Kasuran". 1001 Indonesia (ring Inggris). Kaaksés 2023-03-13.CS1 maint: extra text: authors list (link)
  2. "Warisan Budaya Takbenda | Beranda". warisanbudaya.kemdikbud.go.id. Kaaksés 2023-03-13.
  3. "3 Fakta Unik Wayang Suket, Kerajinan Khas Purbalingga yang Terbuat dari Rumput". merdeka.com (ring Inggris). 2020-10-18. Kaaksés 2023-03-13.