Umah Betang

Saking Wikipédia

Umah Betang inggih punika umah adat sane magenah ring Kalimantan. Sane meneng ring Umah Betang inggih punika parajana ring suku Dayak utamannyane ring wawidangan pangulun tukad sane ketahnyane manados pusat paumahan suku Dayak. Ring Kalimantan Barat, Umah Betang ketah kabaos Umah Panjang, Umah Radakng, utawi Umah Panjai. Ring Kalimantan Tengah, wenten sane maosang lewu. Ring Kalimantan Timur, wenten sane maosang lou utawi lamin. Ring Kalimantan Utara, Umah Betang kabaos lamin utawi baloi. Miwah ring Kalimantan Selatan kabaos Balai.

Caciren[uah | uah wit]

Caciren Umah Betang inggih punika mapindak sakadi panggung miwah panjang. Panjangnyane kirang langkung 30-150 meter miwah lebarnyane sekitar 10-30 meter, madue tiang sane tegehnyane 3-5 meter. Wnten sekitar 100-150 jiwa sane meneng ring umah puniki, Umah Betang prasida kabaos umah suku, duaning tiosan ring tengahing umah wenten kulawarga ageng taler kapimpin olih Pambakas Lewu. [1]

Umah Betang pindane panjang miwah wenten undagan saha pintuk masuk ka tengahing Betang. Undagan pinaka piranti pangubung ring Betang sane kawastanin hejot. Betang sane kawangun tegeh saking tanah matatujon mangda prasida selamet saking baya minakadi musuh, buron, blabar, miwah sane tiosan. Umah Betang kawangun antuk kayu ulin. Umah puniki prasida ngadeg kantos pasatus warsa, puniki duaning kayu puniki nenten kasenengin antuk tetani.

Pahan Umah[uah | uah wit]

Ring natar ajeng ketahnyane wenten bale pinaka genah nyanggra tamiu utawi pinaka genah paparuman adat. Tiosan bale taler wenten kapanggihin sapundu. Sapundu inggih punika togog utawi totem ketahnyane marupa jadma sane madue ukir-ukiran khas. Sapundu mawiguna pinaka genah ngiket buron sane jagi kanggen kurban ring upacara adat. Wenten taler patahu ring natar Umah Betang sane kanggen pinaka genah mapuja.

Ring ungkur Umah Betang kapanggihin bale alit sane kabaos tukau kanggen pinaka gudang nyimpen piranti-piranti pertanian, minakadi lisung utawi halu. Ring Betang taler wenten genah sane kanggen genah nyimpen senjata, genah punika kabaos bawong. Ring ajeng miwah ungkur Umah Betang taler wenten sandung. Sandung inggih punika genah nyimpen tulang-tulang kulawarga sane sampun seda taler sampun ngamargiang upacara tiwah.

Tiosan punika pahan Umah Betang inggih punika minakadi ring sor.

  1. Pusat umah pinaka genah mapupul ngamargiang akeh parikrama becik punika acara kaagaman, sosial, miwah sane tiosan.
  2. Ruang tidur utawi pasirepan wenten aturannyane inggih punika pasirepan anak tua magenah paling bucu saking pangulun tukad miwah pasirepan anak sane pinih alit patut magenah ring teben tukad.
  3. Pawaregan patut majeng tukad, manut mitosnyane puniki mangda ngamolihang rejeki.
  4. Undagan umah puniki akehnyane patut ganjil.
  5. Pante inggih punika bataran genah nyemuh padi, pangangge, genah ngamargiang upacara adat, miwah sane tiosan.
  6. Serambi inggih punika jelanan umah sawusan ngliwatin pante sane akehnyane nganutin akeh kepala keluarga utawi bapa.
  7. Sami utawi ruang tamu pinaka genah ngmargiang parikrama wargi.

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Renita, Ariza. "Rumah Betang". Cite journal requires |journal= (help)