Sapé

Saking Wikipédia
Sapé'
Ajeng, sisi miwah duri saking Sapé.
Ajeng, sisi miwah duri saking Sapé.
Ajeng, sisi miwah duri saking Sapé.
senar
KlasipikasiInstrumen senar
Klasifikasi Hornbostel-Sachs
(Komposit kordofon)
KauahinIndonésia (Wong Dayak)[1][2]
Instrumen terkait

Sapé (sapéh, sampék, sambé', sapék) inggih punika kecapi tradisional saking sekaa wong Kenyah miwah Kayan sané nyeneng ring umah panjang sisi tukad ring Kalimantan Kangin Kalér miwah Kawan, Indonésia taler pahan kalér Sarawak, Malaysia.[3] Sape' kaukir saking abongkol taru, lantangné ngantos améter madaging senar.[4]

Ring pamahbamé sapé pinaka piranti musik sané kawatesin wantah kalih senar miwah tiga frét. Pawigunaan kawates ring musik pangiring ritual karauhan. Ring abad ungkur, sapé nyansan suwé dados piranti musik pergaulan antuk mengiringi sesolahan utawi dados balih-balihan. Sané mamgkin, sapé sané mangkin katah kacingak nganggén tiga, papat utawi lima senar, antuk jangkauan langkung saking tiga oktaf.

Sacara téknis, sape pinaka piranti musik sané sadarana, antuk asiki senar makta mélodi miwah senar liyanan dados pangiring ritmis. Ring praktékné, wénten kalih soroh ketah, asiki antuk sesolahan umah panjang lanang miwah sané liyanan antuk sesolahan umah panjang istri. Wénten taler soroh katiga sané kaph kaanggén. Musik sapé ketahné kaaptiang saking ipian miwah wénten langkung saking 35 karya tradisional antuk akéh variasi.

Sapé' sané mangkin kantun kakaryanin ring Nusa Kalimantan, miwah sampun kasisipin inovasi modern sekadi sapé' éléktrik sampun ketah kacunduk.[5]

Lelintihan[uah | uah wit]

Satunggal jadma lanang ngamainang Sapé (tengah), Relief abad ka-8 saking Candi Borobudur, Jawa Tengah, Indonésia.

Lelintihan sapé wénten ring Kalimantan Kangin “Koné mawit mitologi Dayak Kayaan”, Sapé' karipta olih satunggil jadma lanang sané kampih ring satunggil esai (satunggil gili ring tengah tukad). Jadma sané ngantos mangkin kauningin punika sinarengan sawitra ipun nuwutin tukad, lantas kelem. Ipun kelem krana nénten prasida nyelametang sampan saking riam sané ageng. Wantah asiki sané prasida urip antuk ngelangi nuju esai. Sapunika sisané séda kelem miwah kabakta toya.

Rikala sirep nyapnyap ipun, sang sané selamet mirengang swara kecapi sané becik tur ngulangin saking dasar tukad. Nyansan suwé ipun mirengang swara punika, nyansan ipun marasa nampek sané wit musik sané nénten ketah punika. Paindikan sané ipun polihang sekadi polih paica panugrahan saking para pitara. Separauh nyané ring jumah, ipun ngindayang makarya piranti musik miwah ngamainang sekadi swara ritatkala kampih ring esai. Sekat punika Sapé' Kenyah kakawitin kamainang tur kadadosang musik tradisional olih wong Dayak Kenyah taler sekaa liyanan.[4]

Saking catetan lelintihan sané maukir ring Candi Borobudur, sapé sampun wénten ritatkala candi punika kawangun, sapé puniki rumasuk piranti musik sané purwa mayusa langkung saking panyatusan warsa.[6]

Seniman[uah | uah wit]

Ring lelitihan ipun wénten seniman-seniman sapé sané kaloktah nénten ja ring asal ipun kémanten, ipun sampun makta sapé nganti dura negara, sapunika seniman-seniman sané sampun kasub luiré:

Pustaka[uah | uah wit]

  1. "Warisan Budaya Takbenda | Beranda". warisanbudaya.kemdikbud.go.id. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2022-05-21. Kaaksés 2023-03-02.
  2. bpnbkalbar (2019-08-02). "Sapek, adalah sejenis alat musik tradisional yang berasal dari Kalimantan". Balai Pelestarian Nilai Budaya Kalimantan Barat (ring Indonesia). Kaarsipin saking versi asli tanggal 2022-11-24. Kaaksés 2023-03-02.
  3. Lim, Connie Keh Nie; Mohd. Fadzil, Abdul Rahman (2016). "Evolution Of Sape: From Longhouse To The International Stage" (PDF). Journal of Borneo Kalimantan (ring Inggris). 2 (1): 42–52. ISSN 2289-2583. Kaarsipin saking versi asli (PDF) tanggal 2018-09-21. Kaaksés 2023-03-03.
  4. 4,0 4,1 ADMINISTRATOR (4 April 2019). "Dentingan Sape' Meremukkan Tulang Belulang". Indonesia.go.id. Kaaksés 3 Maret 2023.
  5. Okezone (2019-03-02). "Festival Crossborder Ikut Perkenalkan Sape, Alat Musik Tradisional Kalimantan : Okezone News". okezone.com (ring Indonesia). Kaaksés 2023-03-02.
  6. Haryanto, Haryanto (2022-05-29). "Narasi Musik Kalimantan pada Abad IX : Tinjauan Relief Candi Borobudur". SELONDING (ring Inggris). 18 (1): 34–48. doi:10.24821/sl.v18i1.7026. ISSN 2685-9327.