Mebuug-buugan

Mebuug-Buugan utawi Mabuug-buugan (aksara Bali: mabūgbūgan·) silih tunggil plalianan krama sané nganggén endut. Tradisi Mebuug-buugan mawit saking kruna "buug" sané artosipun leteh utawi daki sekadi endut. Kruna punika kadadosang dwi lingga taler polih pangater miwah pangiring dados mebuug-buugan sané maartos maparilaksana leteh sareng akéh. Ri kala tradisi mebuug-buugan puniki, krama désané sareng akéh kausapang baan endut sané kapindayang pinaka Butha Kala. Endut pinaka cihna leteh, leteh sané neket punika patut kaicalang. Tatujon tradisi puniki nénten tios pinaka jalaran anggén ngicalang leteh wiadian pariindikan sané kaon.
Tradisi Mebuug-buugan pinaka tradisi sakral sané kamargiang ri kala Ngembak Geni olih krama Désa Adat Kedonganan, Kacamatan Kuta, Kabupatén Badung. Lelintihan Tradisi Mebuug-buugan sampun kawéntenang duk sané lintang, sadurung penjajah ngaranjing Indonésia. Menawi polih nénten kamargiang ri kala Gunung Agung meletus (1963) sareng kawéntanang G30S PKI (1965). Mawit saking I Wayan Doglas, kanikayang sané ngawitin tradisi puniki olih I Wayan Glibeg. Ring pangawitné tradisi puniki kamargiang ring rahina Nyepi, mawinan duk sané lintang ring rahina Nyepi kantun kadadosang malancaran wantah kalugrain mikul bebayan, mangda para panjajah nénten curiga. Selantur galah, tradisi puniki kagingsirang sesampun Nyepi.[1]
Ring semeng rahina Ngembak Geni para yowana sampun mataki-taki, taler mapupul ring prapat agung utawi 500 méter saking Margi Bay Pass Ngurah Rai. Sawatara 16.00 WITA krama saking nem banjar tedun ring wana pidada sané kantun ring wewidangan Désa Adat Kedonganan.
Wantah nganggén destar miwah wastra, para yowana ngawitin ngambil endut, punika kusapin ring wagian rai, gigir, miwah dada. Endut taler kausapin ring jadma sané nampek. Parilaksana masiram endut kamargiang sawatara 30 menit, selanturné sané nyarengin Mabuug-buugan nuju Pasisi Kedongonan.
Sapangrauhné ring Pasisi Kedonganan, para yowanané masiram nganggén toya segara. Sesampunné wénten sané madolanan Galo-galoan miwah sané liyanan. Tradisi puniki medué tattwa manados manusa sané sampun resik ring warsa anyar Saka. Taler manados pangenalan palemahan ring para yowana, mangda ngalestariang genah wana pidada ring wewidangan désa adat.[2]
- ↑ Mabuug Buugan Désa Adat Kedonganan, Direktorat Warisan dan Diplomasi Budaya Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan Républik Indonésia, kaaksés 3 Pébruari 2021
- ↑ Madé Argawa (9 Maret 2019), Rini Kustiani (ed.), Tradisi Mabuug-buugan di Bali, Tradisi Berlumpur Seusai Nyepi, Tempo, kaaksés 3 Pébruari 2021