Gula

Saking Wikipédia
Gula (saarah jaum jam saking kiwa duur): putih rafinasi, tebu sané durung kamurniyang saha durung kaolah, gula barak
Togog gula Jerman, 1880

Gula inggih punika aran umum antuk rasané manis, karbohidrat larut, sané akéh kaanggén ring ajengan. Gula sadarana, taler kasengguh monosakarida, ngacakupin glukosa, fruktosa, lan galaktosa. Gula majemuk, taler kasengguh disakarida utawi gula ganda, inggih punika molekul sané madaging saking kalih monosakarida kaiket; conto ketahné punika sukrosa (glukosa + fruktosa), laktosa (glukosa + galaktosa), lan maltosa (kalih molekul glukosa). Gula putih inggih punika rupa sukrosa olahan. Ring raga, gula majemuk kahidrolisis manados gula sadarana.

Ranté monosakarida sané langkung lantang (>2) nénten kaanggep dados gula lan kasengguh oligosakarida utawi polisakarida. Pathi inggih punika polimér glukosa sané kacunduk ring entik-entikan, wit énergi pinih akéh ring ajengan manusa. Makudang zat kimia liyanan, minakadi étilén glikol, gliserol lan gula alkohol, minab ngelah rasa manis sakémanten nénten kaklasifikasiyang dados gula.

Gula kacunduk ring jaringan makéhan tetuwuhan. Madu lan woh-wohan pinaka wit gula sadarana alami sané malimpah. Sukrosa kautama kakonsentrasi ring tebu lan bit gula, manadosangné ideal antuk ékstrak komersial sané éfisién antuk ngardi gula rafinasi. Duk warsa 2016, gabungan produksi jagat saking makakalih entikan punika wénten sawatara kalih miliar ton. Maltosa prasida kaproduksi antuk wiji-wijian malt. Laktosa punika wantah asiki gula sané nénten prasida kaékstraksi saking tetuwuhan. Punika wantah prasida kacunduk ring susu, ring sajeroning ASI, lan makudang produk susu. Wit gula sané mudah punika sirup jagung, sané kaproduksi sacara industri antuk nguah pathi jagung dados gula, minakadi maltosa, fruktosa, lan glukosa.

Sukrosa kaanggén ring ajengan gelis saji (minakadi sanganan), wénten kawewehin nuju ajengan ultra-olahan lan ineman sané kasedia sacara komersial, lan prasida kanggén olih manusa dados pamanis ajengan (minakadi roti panggang lan sereal) saha ineman (minakadi kopi lan téh). Rerata jadma ngonkonsumsi sawatara 24 kilogram (53 pon) gula nyabran warsa, antuk jadma Amérika Kalér lan Kelod ngonsumsi nganti 50 kg (110 pon) tur jadma Afrika ngonsumsi kirang saking 20 kg (44 pon).[1]

Sangkaning munggahné konsumsi bébas gula ring pahan ungkur warsa abad ka-20, para peneliti ngawitin nilik indik napiké pola ngajeng tegeh bébas gula, kautama gula rafinasi, ngarayanang indik ten becik antuk kakénakan manusa. Konsumsi bébas gula sané kaakéhan kakitang sareng obésitas, diabétes, sungkan kardiovaskular, kanker saha karusakan untu.[2] Ring warsa 2015, Organisasi Kakénakan Jagat sanget ngarekomendasiyang mangda jadma kelih miwah raré mingurangin ngajeng bébas gula ngantos kirang saking 10% saking total asupan énergi, saha nuwuk pingurangan ngantos ring sor 5%.[3]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. "OECD-FAO Agricultural Outlook 2020–2029 - Sugar" (PDF). Organisasi Pangan miwah Partanian. 2019. Kaarsipin (PDF) saking versi asli tanggal 17 April 2021. Kaaksés 15 Februari 2021. Check date values in: |access-date= (help)
  2. Huang, Yin; Chen, Zeyu; Chen, Bo; Li, Jinze; Yuan, Xiang; Li, Jin; Wang, Wen; Dai, Tingting; Chen, Hongying; Wang, Yan; Wang, Ruyi; Wang, Puze; Guo, Jianbing; Dong, Qiang; Liu, Chengfei (2023-04-05). "Dietary sugar consumption and health: umbrella review". BMJ (ring Inggris). 381: e071609. doi:10.1136/bmj-2022-071609. ISSN 1756-1833. PMC 10074550 Check |pmc= value (help). PMID 37019448 Check |pmid= value (help). Kaarsipin saking versi asli tanggal 27 April 2023. Kaaksés 27 April 2023.
  3. Pikobet nganggit: Tag <ref> tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernama WHO 2015p4