Tajen

Saking Wikipédia
Lukisan Tradisional Bali olih I Ketut Ginarsa indik Tajen sane wantah budaya kuna ring Bali. Ring Agama Hindu Bali, tajen dados wagian Butha yadnya sané kawastanin Tabuh Rah.
Wantilan punika wangunan sane kadadosang parilaksana tajen sané wénten ring pura-pura Bali.
Tajen ring London. warsa 1808

Tajen inggih punika ngadu siap sané nganggén taji ring kalangan nganutin tata cara sané sampun kacumponin marupa panglila cita. Kruna tajen mawit saking tajian, sawiréh taji kaagen ring batis siape.[1]

Lelintihan[uah | uah wit]

Tajen punika taler kabaos maperang ayam. Pacentokan puniki sampun wenten tur kaloktah saking masa kerajaan ring nusantara, ring masa Krajaan Kadiri Chou Ju-Kua, pegawai resmi Dinasti Song nyurat ring pustakanyane Chu-fan-chi, ngambarang indik ring kepulauan Asia Tenggara wenten kalih kerajaan sane kuat tur sugih: Sriwijaya miwah Jawa (Kadiri). Ring Jawa, dané manggihin anaké nganut kakalih agama: Buddha miwah agama Brahmana (Hindu). Jadma Jawa punika purun tur brangti, galahnyané kaanggén maperang nglawan buron, sané dados hiburannyané inggih punika maperang ayam miwah maperang bawi. Duitnyané kakaryanin saking campuran temaga, pérak, miwah timah.

Duk masa Singhasari, Panji Tohjaya okan Ken Arok saking selir sané mawasta Ken Umang. Sedek rahina anu ida ngundang adin ida sane madeg raja ring Singhasari, Anusapati, mangda medal sareng ngadu ayam. Anusapati manut tanpa curiga santukan punika wantah sané dados kasenengannyané. Risedek Anusapati seneng nyingakin ayam sane maperang, tan dumade Tohjaya nyuduk ayam punika antuk keris Mpu Gandring. Anusapati taler padem digelis. Sasampun pademnyané Anusapati, Tohjaya ngentosin dados raja Kerajaan Singhasari, ring masa Kesultanan Demak. Ring sinalih tunggil satua, wenten pangeran sané maplalianan sareng ayam taler pamuputnyané matemu sareng reramannyané sané sampun nulak méménnyané.

Wénten taler satua Sawunggaling ring Jawa Kangin. Risedek dane lingsir, Dane Yakub raris mataken ring biang danene, sapasirake ajin danene. Dewi Sangkrah taler nyritayang indik ajin Jaka Berek inggih punika adipati ring Surabaya. Pamuputné, Jaka Berek lunga ka Surabaya makta ayam sané kasayangang. Ia makeneh nepukin bapanne. Risedek rauh irika, Jaka Berek matemu sareng kalih nyama tiriné, Sawungrana miwah Sawungsari. Ipun sareng kalih nénten pracaya yéning Jaka Berek punika pianak Jayengrono. Ipun sareng tiga raris maperang sareng ayam miwah Jaka Berek sane ngamolihang juara. Ri sampuné ayamé punika kapademang, Adipati Jayengrono ngrauhin Jaka Berek. Dane pracaya pisan mungguing Jaka Berek punika okan danene. Jaka Berek sane jagi ngwarisin singasanan ajin idane. Ida kaicen gelar Raden Mas Ngabehi Sawunggaling Kulmosostronagoro.

Tumpeng ayam punika ilegal ring Indonésia sajabaning ring nusa Bali. Clifford Geertz sampun nyurat sasuratan indik ayam sané macentok.

Tajen ring Bali[uah | uah wit]

Ngaduang siap Bali, warsa 1971.

Tajen wantah budaya sané sampun kuna ring Bali. Ring Agama Hindu Bali tajen wantah bagian Butha yadnya sané kawastanin Tabuh Rah. Tabuh Rah lumbrahnyané kaangen ritkala wénten upacara adat ring Bali sekadi piodalan ring Pura.

Ring Prasati Batur Bang (warsa 933 saka) miwah Prasasti Batuan (warsa 944 saka) kasuratang tajen sampun wénten ring Bali.[1]

Legalitas[uah | uah wit]

Hukum Tajen ring sajebag Gumi
  Tajen kalarang ring sajebag negara
  Tajen kalarang ring sajebag negara, nanging wénten tradisi sané kadadosin.
  Tajen kalarang ring wewidangan subnasional
  Tajen legal
  Nenten data

Indonésia[uah | uah wit]

Ring Indonésia sekancan Judi termasuk tajen kabuat ilegal ring warsa 1981 olih pemerintah Indonésia. Sakewénten tajen sané kalaksanayang ritkala Upacara Agama utawi tabuh rah kadadosang.[2]

Galeri[uah | uah wit]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. 1,0 1,1 "Bali's cockfighting tradition lives on | The Jakarta Post". web.archive.org. 2014-02-25. Kaarsipin saking versi asli ring 2014-02-25. Kaaksés 2020-07-03.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link)
  2. Cook, William (January 3, 2015). "The Spectator". magazine. Retrieved October 24, 2016.

Pranala jaba[uah | uah wit]