Tabrakan Hadron Ageng
Tabrakan Hadron Ageng (Basa Inggris: LHC) punika akselerator partikel energi sane pinih ageng lan pinih tegeh ring jagate. [1] [2] Puniki kawangun olih Organisasi Penelitian Nuklir Eropa (CERN) inggian warsa 1998 kantos 2008, kasarengin antuk langkungan saking 10.000 ilmuwan, taler satusan universitas miwah laboratorium ring langkungan saking 100 panegara. [3] Genahnyane ring terowongan 27 kilométer (17 mi) ring kelilingnyane lan dalemnyane 175 méter (574 ft) ring sor perbatasan Prancis-Swiss nampek ring Jenewa.
Tabrakan kapertama kapolihang ring warsa 2010 antuk energi 3,5. tera- elektronvolt (TeV) per berkas, sawatara petang kali rekor dunia sadurungnyane. [4] [5] Penemuan boson Higgs ring LHC kauningin duk warsa 2012. Pantaraning warsa 2013 lan 2015, LHC sampun katutup lan katincapang; sesampun punika upgrade punika sampun ngantos 6,5. TeV nyabran berkas (13,0 Energi tabrakan total TeV). [6] [7] [8] [9] Ring panguntat warsa 2018, punika katutup antuk pemeliharaan lan peningkatan salanturnyane, lan kabungkah malih langkungan saking tigang warsa salanturnyane ring April 2022. [10]
Tabrakan punika madue petang titik persimpangan ring dija partikel-partikel sane kapercepat punika matabrakan. Sia detektor, [11] soang-soang kakaryanin mangda prasida mendeteksi fenomena sane mabinayan, kagenahang ring sajeroning titik-titik persimpangan. LHC utamanyané matabrakan sareng berkas proton, sakéwanten taler prasida ngrereh berkas ion berat, sekadi ring tabrakan timah- timah miwah tabrakan proton -timah. [12]
Tatujon LHC inggih punika mangda para fisikawan prasida nguji prediksi teori fisika partikel sane mabinayan, rumasuk ngukur sifat-sifat boson Higgs, [13] ngarereh kulawarga ageng partikel anyar sane katarka olih teori supersimetris, [14] lan malajahin pitaken sane durung kapuputang sane lianan ring fisika partikel.
- Daftar akselerator ring fisika partikel
- Proyek akselerator
- ↑ "The Large Hadron Collider". CERN. 28 June 2023.
- ↑ Joel Achenbach (March 2012). "The God Particle". National Geographic Magazine. Kaarsipin saking versi asli tanggal 25 February 2008. Kaaksés 25 February 2008.
- ↑ Highfield, Roger (16 September 2008). "Large Hadron Collider: Thirteen ways to change the world". The Daily Telegraph. London. Kaarsipin saking versi asli tanggal 24 September 2009. Kaaksés 10 October 2008. Check date values in:
|date=, |archive-date=
(help) - ↑ "CERN LHC sees high-energy success". BBC News. 30 March 2010. Kaaksés 30 March 2010.
- ↑ Galat teken nganggén Mal:cite press release: Paraméter title patut jelas
- ↑ Jonathan Webb (5 April 2015). "Large Hadron collider restarts after pause". BBC. Kaaksés 5 April 2015.
- ↑ O'Luanaigh, Cian. "Proton beams are back in the LHC". CERN. Kaaksés 24 April 2015.
- ↑ Rincon, Paul (3 June 2015). "Large Hadron Collider turns on 'data tap'". Kaaksés 28 August 2015.
- ↑ Webb, Jonathan (21 May 2015). "LHC smashes energy record with test collisions". Kaaksés 28 August 2015.
- ↑ "2022 Digital Media Kit: Higgs10, LHC Run 3 and restart". CERN (ring Inggris). 2023-10-07. Kaaksés 2023-10-10.
- ↑ "Facts and figures about the LHC". CERN. Kaaksés 17 April 2023.
- ↑ "Time for lead collisions in the LHC". CERN (ring Inggris). 2023-10-07. Kaaksés 2023-10-10.
- ↑ "Missing Higgs". CERN. 2008. Kaaksés 10 October 2008.
- ↑ "Towards a superforce". CERN. 2008. Kaarsipin saking versi asli tanggal 18 February 2013. Kaaksés 10 October 2008.