Siap Selem

Saking Wikipédia
(Kagingsirang saking Satua Siap Selem)
Siap Selem
Satua
AranSiap Selem
Tasih kasub maaranSiap Badeng
Syap badëng
(Kirtya Liefrinck, 1638)
I Syap sëlëm
(Kirtya Liefrinck, 1742)[1]
I Siap Selem lan Meng Kuuk
Data
Gedong Kirtya1742 / VI b[2]
MitologiTantri
NegaraIndonésia
WewidanganBali
Katerbitang ringSatua satua Bali XII, I Nengah Tinggen
Kembang Rampé Kasusastran Bali Purwa[3]
Liyanan

Satua Siap Selem (aksara Bali: siyapsĕl̥m·) inggih punika silih tunggil satua Bali.[4] Wit satua puniki tasih nenten kauningin. Mawit saking suratanné, satua niki rumasuk satua tantri. Naskah pinih lawas indik satua niki wenten ring koleksi Gedong Kirtya katalog nomor 1742 / VI b mamurda Syap badëng utawi I Syap sëlëm.

Daging carita[uah | uah wit]

Ada katuturan satua I Siap Selem ngelah pianak pepitu. Ané paling cerika tusing ngelah bulu madan I Doglagan. Sawai-wai I Siap Selem ngalih amah nganti ké dauh pangkungé. Sedek dina anu ri tatkala I Siap Selem tekén panak-panakné ngalih amah dauh pangkungé, lantas langité magerudug nyihnayang lakar ujan.

“Mé, jani mulih. Ento gulemé gedé gati” keto pianakné kelihan ngomong.

“Ao mé, yang takut nyanan iraga ujanan dini” pianakné lianan milu masaut

“Cening jak makejang, jani ditu di umahé ento malu maembon. Yen jani iraga mulih pedas iraga ujanan. Tolih ento adiné, I Doglagan. Ia tusing ngelah bulu. Yen ia ujanan pepes bisa mati” keto I Siap Selem maorahan tekén pianak-pianakné. Lantas I Siap selem tekén pianakné makapitu ngungsi keumahé ané ada di sisin pangkungé ento.

“Jero jero sané madué pondok niki, dados ké tiang milu maembon?” keto I Siap Selem metakon. Lantas pesu ané ngelah umahé ento boya ja sios wantah méong lua madan Meng Kuuk.

“Ngéong ngéong.. ih cai Siap Selem ngujang cai mai?”

“Jero Méong, tiang mriki jagi maembon mawinan tiang madué pianak-pianak kari alit. Tusing melah keneh tiangé ngajakin ngrobok ujan”.

“Nah lamun buka keto, lan mai macelep ka tengah” ditu lantas Meng Kuuk ngajakin I Siap Selem tekéning pianakné mulihan. Sajaan lantas tuun ujan bales pesan ngaenang pangkungé blabar.

Meng Kuuk nanjenin I Siap Selem apanga nginep di umahné. I Siap Selem nyak nginep kerana ia pedalem tekén pianakné. Petengné I Siap Selem tusing ngidayang pules. Ditu lantas ia ningeh Meng Kuuk mererembug ajaka pianak-pianakne.

“Cening ajak mekejang, petengé ené iraga lakar pesta besar. Né mémé ngelah siap pengina ngajak pianak makapitu” keto munyiné Meng Kuuk.

“Tiang baang kibulné, Me!” keto pasaut panakné.

“Tiang baang kampidné, Me!” pianakné len milu masaut

Ningeh tutur Meng Kuuké tekén pianak-pianakné buka keto, lantas I Siap Selem nundunin pianak-pianakne

“Ning bangun ning. Ento Meng Kuuk nagih ngamah iraga. Mai jani iraga megedi uling dini. Cening malu mekeber nyanan mémé ngemilunin”. Lantas seka besik pianak I Siap Selemé makeber ngecosin pangkung.

Brrr.. Burr.. Suuak… Kéto pianakné ané paling keliha makeber.

“Apa ento Siap Selem?” metakon Meng Kuuk

“Ento don timbulé ulung” keto I Siap Selem nyautin

Brrr.. Burr.. Suuak… keto pianakné lenan makeber

“Apa ento Siap Selem?” Meng Kuuk buin matakon

“Ento don tiingé ulung” pasautné Siap Selem.

Lantas seka besik pianakné I Siap Selem mekeber ngentasin pangkung. Jani enu I Siap Selem tekén I Doglagan dogen ditu di umahné Meng Kuuk. Mabesen lantas I Siap Selem tekén I Doglagan.

“Cening Doglagan, jani mémé lakar ngalahin cening dini. Nyanan yen lakar amaha tekén I Meng Kuuk, duegang bané madaya. Orahang eben cainé nu pait, nu belig, sing pantes daar malu. Tunden Ia ngubuhin cai nganti tumbuh bulu. Yen suba tumbuh bulun cainé, ditu lantas cai keberang ibané mulih”.

Lantas I Siap Selem makeber ngentasin pangkung. Brrr.. Burr.. Suuak… keto munyin pakeber I Siap Seleme.

“Apa ento Siap Selem?” matakon lantas I Meng Kuuk. Tusing ada né nyautin. Ditu lantas I Meng Kuuk nelokin pedemané I Siap Selem. Mekesiab lantas ia maré dapetanga tuah ada I Doglagan ditu.

“Beh, pasti busan ané orahangé don-donan ulung ento boya ja len wantah I Siap Selem tekén pianak-pianakne”

“Mémé kanggoang dogen suba pitiké cenik ené daar” keto panakné mamunyi.

“Duh jero para méong sinamian, sampunang tiang ajenga mangkin. Tiang konden tumbuh bulu sinah eben tiangé pait, belig, lan ten jaan ajeng. Pinih becik ubuhin dumun tiang nganti tumbuh bulu, drika wawu dados ajeng tityang” I Doglagan mautsaha madaya upaya apang sing amaha tekén I Meng Kuuk lan pianak-pianakne.

I Meng Kuuk kena baana kabelog-belog baan I Doglagan. Ia nyak ngubuhin I Doglagan. I Doglagan wadahina guungan lan sabilang wai baanga ngamah. Gelising satua jani bulun I Doglagané suba tumbuh. Meng Kuuk lan pianakné pada repot ngaé lakar basa anggona ngolah ben Doglagane.

“Eh cai Doglagan, jani cai lakar amah kai.”

“Nggih dados nika jero. Nanging apang eben tiangé jaanan, keburang dumun tiang ping telu.”

Meng Kuuk lantas ngeburang I Doglagan. Prrrr. Prrrr. Prrrr. Pas keburané ping telu mekeber lantas I Doglagan. Joh pakeberné lantas ngenceg duur batuné. Meng Kuuk nguber I Doglagan lan tingalina ia ngenceg duur batuné. Meng Kuuk nyagrep nanging I Doglagan ngénggalang makeber. Ané sagrepa I Meng Kuuk boya ja len tuah batu ané ngranaang giginé pungak. I Doglagan makeber sambilanga ngendingin I Meng Kuuk.

“Ngik ngak ngik nguk gigi pungak nyaplok batu. Ngik ngak ngik nguk gigi pungak nyaplok batu.”

Kéto suba upah anaké ané demen mebikas corah. Iraga mangda setata madaya upaya yéning nepukin unduk lan ngelawan sané mabikas jele.

Pustaka[uah | uah wit]

  1. "KIRTYA LIEFRINCK-van der TUUK - PDF Free Download". adoc.pub (ring Inggris). Kaaksés 2021-07-28.
  2. "Katalog Buku Salinan Lontar dengan Sistem Digital UPTD Gedong Kertya Singaraja Klasifikasi 1 (Weda) Tahun 2017" (PDF). bulelengkab.go.id. Kaarsipin saking versi asli (PDF) tanggal 2020-07-29. Kaaksés 29 Juli 2020.
  3. Kembang rampe kasusastran Bali purwa. Bagus, I. Gusti Ngurah. Denpasar, Bali. ISBN 978-979-069-162-9. OCLC 889688587.CS1 maint: others (link)
  4. "Satua Bali: Siap Selem". Kaaksés 2020-04-07.