Rabiés
Rabies | |
---|---|
Aran liyané | Penyakit anjing gila |
![]() | |
Seorang penderita rabies yang sedang dirawat, 1958 | |
Khusus | Penyakit infeksi |
Ceciren | Demam, gangguan saraf, kejang, hidrofobia |
Onset ketah | Umumnya 2–3 bulan (pada manusia) dan 6 bulan (pada hewan) setelah virus masuk melalui gigitan dan cakaran hewan penular rabies |
Tipé | Urban, silvatik |
Sebab ipun | Virus rabies |
Metode diagnostik | FAT, IHC, RT-PCR |
Pencegahan | Pemberian vaksin dan imunoglobulin rabies |
Treatment | Obat penenang, analgesik |
Prognosa | Hampir selalu berakhir dengan kematian jika tanda klinis telah muncul |
Séda | 59.000 per tahun |
Rabiés inggih punika pinakit virus sané ngawinang énfalitis ring manusa lan mamalia sané liyanan. Punika manut lelintihan kabaos hidrofobia ("takut toya") santukan korbannyané panik yening kaicain cairan anggén nginum. Cecirén pangawit prasida ngranjing demam lan sensasi abnormal ring genah paparan.[1] Cecirén puniki kasarengin antuk silih sinunggil utawi langkung gejala sekadi ring sor puniki: seneb, ngutah, gerakan kasar, rasa seneng sané nénten kakendali, takut ring toya, nénten prasida mindahang paham angga, paling, lan ruruh éling.[1][2][3][4] Yening sampun medal gejala, pikolihnyané sujatinnyané setata padem. Periode galah pantaraning kontak pinakit lan ngawit gejala ketahné siki kantos tigang sasih nanging prasida mabinayan saking kirang saking awuku ngantos langkungan saking awarsa.[1] Galah punika manut ring jarak sané patut kamargiang olih virus punika saraf perifer mangda prasida nyujur sistem saraf pusat.[5]
Rabiés sané ngeranayang olih lyssavirus, ring sajeroning virus rabiés lan Lyssavirus lelawah Ostrali.[6] Punika kasebar ritatkala buron sane keni infeksi negor utawi ngeregés manusa utawi buron sane lianan. Poos saking buron sané keni inféksi taler prasida ngirimang rabiés yening poos punika keni panyingakan, cangkem, utawi irung. Secara global, asu punika buron sané pinih sering kasarengin.[1] Ring negara-negara sané asu ketahné madué gering, langkungan saking 99% kasus rabiés ring manusa inggih punika pikolih langsung saking tegor asu.[7] Ring Amérika, tegoran lelawah inggih punika wit inféksi rabiés sané pinih sering ring manusa, lan kirang saking 5% kasus inggih punika saking asu.[1][7] Rodent kapah pisan kainféksi rabiés.[7] Pinakit niki wawu prasida kadiagnosis sesampun wénten gejala.[1]
Program kontrol lan vaksinasi buron sampun ngirangin résiko rabiés saking asu ring makudang-kudang wewidangan ring jagaté. Sang sané ngamemunisasi sadurung ipun kapanggihin kaanjurang majeng ring sang sane madué résiko sane tegeh, rumasuk sane makarya sareng lelawah utawi sané nganggén galah sané suwé ring wewidangan jagat ring dija rabies sampun ketah. Ring jadma sanébsampun keni rabies, Vaksin rabies lan wénten imunoglobulin rabiés efektif ring nyegah pinakit yening jadma punika nampi perawatan sadurung ngawit gejala rabiés.[1] Ngabasuh tegoran lan regésan salami 15 menit antuk sabun lan toya, poviton-odine, utawi déterjén prasida ngirangin akéh partikél virus lan minab akidik éféktif ring nyegah transmisi.[1][8] Per tanggal 2016[update], wantah patbelas jadma sané kadokumentasiang sampun prasida selamat saking inféksi rabiés sesampun nyihnayang gejala.[9][10] Nanging, panilikan sané kamargiang ring warsa 2010 ring pantaraning populasi jadma ring Péru antuk lelintihan sané kalaporang mandiri saking siki utawi langkung tegoran saking lelawah vampir (sané kainféksi rabiés), manggihin saking 73 individu sané nglaporang gigitan lelawah sadurungnyané, pitung jadma madué antibodi (rVNA) nétralisasi virus rabiés.[11] Santukan wantah asiki anggota saking sekaa puniki nglaporang vaksinasi sadurungnyané majeng rabiés, pikolih panilikan nyihnayang kasus inféksi sané sadurungnyané nénten kadokumentasiang lan réplikasi virus kasarengin antuk inféksi abortif. Puniki prasida nyihnayang yening jadma minab madué paparan virus tanpa perawatan lan nglimbakang antibodi alami pinaka pikolihnyané.
Rabiés ngawinang sawatara 59.000 jadma padem ring sajebag jagat nyabran warsané,[12] sawatara 40% terjadi pada anak-anak dibawah umur 15 tahun.[13] Langkung saking 95% manusa sané padem sangkaning rabiés wénten ring Afrika lan Asia. Rabiés wénten ring langkungan saking 150 negara lan ring makasami benua tiosan Antartika. Langkung saking 3 miliar jadma magenah ring wewidangan jagat ring dija wénten rabiés.[1] Makudang-kudang negara, rumasuk Ostrali lan Jepang, taler akeh Éropa Kauh, nenten madué rabiés ring pantaraning asu.[14][15] Akéh pulo ring Pasifik sané nénten madué kasus rabiés.[15] Pinakit niki kaklasifikasiyang dados pinakit tropis tenkrungu.[16]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 "Rabies Fact Sheet N°99". World Health Organization. July 2013. Kaarsipin saking versi asli tanggal 1 April 2014. Kaaksés 28 February 2014.
- ↑ "Rabies, Symptoms, Causes, Treatment". Medical News Today. 15 November 2017.
- ↑ "Rabies, Symptoms and causes". Mayo Clinic.
- ↑ "Animal bites and rabies". Johns Hopkins Medicine. 27 February 2020.
- ↑ Cotran RS, Kumar V, Fausto N (2005). Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease (édisi ka-7th). Elsevier/Saunders. p. 1375. ISBN 978-0-7216-0187-8.
- ↑ "Rabies, Australian bat lyssavirus and other lyssaviruses". The Department of Health. Dec 2013. Kaarsipin saking versi asli tanggal 4 March 2014. Kaaksés 1 March 2014.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Tintinalli JE (2010). Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (Emergency Medicine (Tintinalli)). McGraw-Hill. pp. Chapter 152. ISBN 978-0-07-148480-0.
- ↑ Wunner WH (2010). Rabies: Scientific Basis of the Disease and Its Management. Academic Press. p. 556. ISBN 978-0-08-055009-1.
- ↑ Manoj S, Mukherjee A, Johri S, Kumar KV (2016). "Recovery from rabies, a universally fatal disease". Military Medical Research. 3 (1): 21. doi:10.1186/s40779-016-0089-y. ISSN 2054-9369. PMC 4947331. PMID 27429788.
- ↑ Weyer J, Msimang-Dermaux V, Paweska JT, Blumberg LH, Le Roux K, Govender P, et al. (9 June 2016). "A case of human survival of rabies, South Africa". Southern African Journal of Infectious Diseases. 31 (2): 66–68. doi:10.1080/23120053.2016.1128151. hdl:2263/59121. ISSN 2312-0053.
- ↑ Gilbert AT, Petersen BW, Recuenco S, Niezgoda M, Gómez J, Laguna-Torres VA, Rupprecht C (August 2012). "Evidence of rabies virus exposure among humans in the Peruvian Amazon". The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. 87 (2): 206–215. doi:10.4269/ajtmh.2012.11-0689. PMC 3414554. PMID 22855749.
- ↑ Pikobet nganggit: Tag
<ref>
tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernamaCDC01
- ↑ "Rabies: The Facts" (PDF). World Health Organization. Kaarsipin (PDF) saking versi asli tanggal 24 February 2017. Kaaksés 24 February 2017.
- ↑ WHO Expert Consultation on Rabies : second report (PDF) (édisi ka-2nd). Geneva: WHO. 2013. p. 3. ISBN 978-92-4-120982-3. Kaarsipin (PDF) saking versi asli tanggal 20 October 2014.
- ↑ 15,0 15,1 "Rabies-Free Countries and Political Units". CDC. Kaarsipin saking versi asli tanggal 5 March 2014. Kaaksés 8 May 2019.
- ↑ "Neglected Tropical Diseases". cdc.gov. 6 June 2011. Kaarsipin saking versi asli tanggal 4 December 2014. Kaaksés 28 November 2014.