Panteisme
Panteisme prasida nganutin makudang-kudang kapercayaan filosofis lan agama, sakadi kapercayaan indik alam semesta punika Ida Sang Hyang Widhi, [1] utawi panentheisme, kapercayaan ring kecerdasan ilahi sane nenten berwujud utawi Ida Sang Hyang Widhi saking dija alam semesta punika metu [2] [3] [4] sane mabinayan sareng go religion sane berwujud. Pikayunan sané kapertama mawit saking para teolog Gereja sané, rikala nyerang wangun panteisme sané kaping untat, ngambarang panteisme pinaka kapercayaan yéning Ida Sang Hyang Widhi Wasa inggih punika alam semesta material punika. [5] [5] [6] Ring sor makudang-kudang konsepsi panteisme, alam semesta kaanggep pinaka dewa imanen, kantun nglimbak lan nyiptaang, sane sampun wenten saking pangawit masa. [7] Panteisme polih ngeranjing keyakinan indik makasami marupa kasatuan lan kasatuan puniki ilahi, terdiri saking dewa utawi dewi sane mencakup makasami, sane kacihnayang. [8] [9] Makasami benda saking irika kacingak pinaka pahan saking dewa tunggal. [ kutipan sané kaperluang ]
Mawinan definisi panteisme anyar sane kaanggen olih anti-panteis, istilah panenteisme ngawit kaanggen antuk ngarujuk ring panteisme sakadi sane awalne kakayunin.
Definisi panteisme sane lianan inggih punika pamujaan majeng ring makasami dewa saking sabilang agama, nanging niki lebih tepatnyane kasebut omnisme. [10] Kapercayaan panteis nenten ngangkenin dewa pribadi sane mabinayan, [11] antropomorfik utawi sane lianan, nanging gumanti nyihnayang makudang-kudang doktrin sane mabinayan ring wangun paiketan pantaraning realitas lan ketuhanan. [12] Konsep panteis mawit saking panyiuan warsa sane sampun lintang, lan elemen panteis sampun kaidentifikasi ring makudang - kudang tradisi agama. Istilah panteisme puniki kakaryanin olih ahli matematika Joseph Raphson duk warsa 1697 [13] [14] lan ngawit saking punika, sampun kaanggen nlatarang indik kapercayaan saking makudang-kudang jadma lan organisasi.
Panteisme kasub ring budaya Barat dados teologi lan filsafat madasar antuk karya filsuf abad ke-17 Baruch Spinoza, khusus nyane, buku nyane Etika. [15] Sikap panteis taler kaambil ring abad ka-16 olih filsuf miwah ahli kosmologi Giordano Bruno. [16]
Ring Kangin, Advaita Vedanta, aliran filsafat Hindu kaanggep mesib sareng panteisme ring filsafat Barat. Taoisme pangawit Laozi lan Zhuangzi masih kadang kaanggep panteis, yadiastun manawi lewih mirib teken panenteisme . Cheondoisme, sane metu ring Dinasti Joseon Korea, lan Buddha Won taler kaanggep panteis.
- ↑ "Pantheism – Definition, Meaning & Synonyms". Vocabulary.com (ring Inggris). Kaaksés 2023-03-23.
- ↑ Ann Thomson; Bodies of Thought: Science, Religion, and the Soul in the Early Enlightenment, 2008, page 54.
- ↑ Raphson, Joseph (1697). De spatio reali (ring Latin). Londini. p. 2.
- ↑ Suttle, Gary. "Joseph Raphson: 1648–1715". Pantheist Association for Nature. Kaarsipin saking versi asli tanggal 7 April 2023. Kaaksés 7 September 2012. Check date values in:
|access-date=(help) - ↑ 5,0 5,1 Worman, J. H., "Pantheism", in Cyclopædia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, Volume 1, John McClintock, James Strong (Eds), Harper & Brothers, 1896, pp. 616–624.
- ↑ Worman cites Wegscheider, Institutiones theologicae dogmaticae, p. 250.
- ↑ The New Oxford Dictionary of English. Oxford: Clarendon Press. 1998. p. 1341. ISBN 978-0-19-861263-6.
- ↑ Encyclopedia of Philosophy ed. Paul Edwards. New York: Macmillan and Free Press. 1967. p. 34.
- ↑ Reid-Bowen, Paul (2016). Goddess as Nature: Towards a Philosophical Thealogy. Taylor & Francis. p. 70. ISBN 978-1317126348.
- ↑ "Definition of Pantheism". 28 September 2023. Check date values in:
|date=(help) - ↑ Charles Taliaferro; Paul Draper; Philip L. Quinn (eds.). A Companion to Philosophy of Religion. p. 340.
They deny that God is 'totally other' than the world or ontologically distinct from it.
- ↑ Levine 1994:
- ↑ Taylor, Bron (2008). Encyclopedia of Religion and Nature. A&C Black. pp. 1341–1342. ISBN 978-1441122780. Kaaksés 27 July 2017.
- ↑ Ann Thomson; Bodies of Thought: Science, Religion, and the Soul in the Early Enlightenment, 2008, page 54.
- ↑ Lloyd, Genevieve (1996). Routledge Philosophy GuideBook to Spinoza and The Ethics. Routledge Philosophy Guidebooks. Routledge. p. 24. ISBN 978-0-415-10782-2.
- ↑ Birx, Jams H. (11 November 1997). "Giordano Bruno". Mobile, AL: The Harbinger. Kaarsipin saking versi asli tanggal 27 July 2017. Kaaksés 5 February 2019.
Bruno was burned to death at the stake for his pantheistic stance and cosmic perspective.