Cebur nuju daging

Pahan gumi kalér

Saking Wikipédia
Pahan gumi kalér saking duur Kutub Kalér

Pahan Gumi Kalér inggih punika atenga saking Bumi sané magenah ring kalér saking khatulistiwa. Antuk planet tiosan ring Tata Surya, kalér kadefinisiang olih manusa pinaka genah sané pateh pahan gumi langit relatif ring widang invariable Tata Surya pinaka Kutub Kalér Gumi.[1]

Santukan kaséndéhan sumbu Gumi saking 23.439281°, wénten variasi masanan ring salantang rahina lan wengi. Wénten taler variasi masanan ring suhu, sané katinggalan variasi ring siang lan wengi. Manut konvénsional, masan dingin ring pahan gumi kalér kaambil pinaka periode saking ékuinoks Désémber (ketahnyané 21 Désémber UTC) ngantos ékuinoks Maret (ketahnyané 20 Maret UTC), sakémanten masan panas kaambil pinaka periode saking ékuinoks Juni ngantos ekuinoks Séptémber (ketahnyané ring tanggal 23 Séptémber UTC). Pinanggal punika mabinayan nyabran warsa santukan pabinayan pantaraning warsa kalender miwah warsa astronomi. Ring pahan gumi kalér, arus samudra prasida nguwah pola cuaca sané nglalahin makudang-kudang faktor ring pasisi kalér. Peristiwa punika sajeroning El Niño–Osilasi Kelod.

Angin kanginan ngasirsir saking kangin nuju kelod ring duur khatulistiwa. Angin punika ngedeng toya permukaan sareng ipun, ngawetuang arus, sané membah kauh santukan efek Coriolis. Arus punika raris lemgkung nuju tengen, nuju kaja. Ring sawatara 30 derajat lintang kalér, seperangkat angin sané mabinayan, angin kauhan, nuuk arus mawali nuju kangin, ngasilang lingkehan arah jaum jam sané matekep.[2]

Pamukaannyané madaging 60,7% toya, kabianayang sareng 80,9% toya ring pahan gumi kelod, lan ngalingkubin 67,3% daratan Gumi.[3] Benua Amérika Kalér miwah daratan Éurasia makasami magenah ring pahan gumi kalér, sinarengan sareng sawatara kalih patiga saking Afrika miwah pahan alit saking Amérika Kelod.

Pustaka

[uah | uah wit]
  1. Archinal, Brent A.; A'Hearn, Michael F.; Bowell, Edward G.; Conrad, Albert R.; Consolmagno, Guy J.; et al. (2010). "Report of the IAU Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements: 2009" (PDF). Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 109 (2): 101–135. Bibcode:2011CeMDA.109..101A. doi:10.1007/s10569-010-9320-4. S2CID 189842666. Kaarsipin saking versi asli (PDF) tanggal 2016-03-04. Kaaksés 2018-09-26.
  2. "Ocean Currents". National Geographic Society (ring Inggris). 2019-07-01. Kaarsipin saking versi asli tanggal 2021-11-20. Kaaksés 2020-10-16.
  3. Life on Earth: A – G.. 1. ABC-CLIO. 2002. p. 528. ISBN 9781576072868. Kaarsipin saking versi asli tanggal 22 Januari 2023. Kaaksés 8 Séptémber 2016.