Gancaran: Bina pantaraning révisi

Saking Wikipédia
Kontén kaapus Kontén kawewehin
aNénten wénten ringkesan uahan
Cihna: Uahan wit 2017
a Typo fixing, added orphan tag
Carik 1: Carik 1:
{{Orphan|date=Oktober 2020}}
'''Gancaran''' ([[Basa Indonésia]]: Prosa) inggih punika soroh sarwa susastra Bali sané nénten nganutin guru lagu, nénten nganutin tembang, nénten nganutin makudang-kudang wanda ring apada lingsa, nangin bebas. Gancaran Bali puniki ngungguhan pidagingan (unteng) sane pacang katuturang ring para pamiarsa miwah ring sang pangwacen.<ref>{{Cite web|url= https://supadiimade.blogspot.com/2015/12/gancaran-bali-modern-anyar.html |title= Kusuma Buana Sastra: Gancaran Bali |last=Supadi,s.pd |first=I. Made Juliadi |date=2015-12-19 |website=Kusuma Buana Sastra |access-date=2020-08-01}}</ref>

'''Gancaran''' ([[Basa Indonésia]]: Prosa) inggih punika soroh sarwa susastra Bali sané nénten nganutin guru lagu, nénten nganutin tembang, nénten nganutin makudang-kudang wanda ring apada lingsa, nangin bebas. Gancaran Bali puniki ngungguhan pidagingan (unteng) sané pacang katuturang ring para pamiarsa miwah ring sang pangwacén.<ref>{{Cite web|url= https://supadiimade.blogspot.com/2015/12/gancaran-bali-modern-anyar.html |title= Kusuma Buana Sastra: Gancaran Bali |last=Supadi,s.pd |first=I. Made Juliadi |date=2015-12-19 |website=Kusuma Buana Sastra |access-date=2020-08-01}}</ref>


== Wewidangan ==
== Wewidangan ==
Carik 6: Carik 8:
=== Gancaran Bali Purwa ===
=== Gancaran Bali Purwa ===
Gancaran Bali Purwa (tradisional) dados kasorohang petang sorong, inggih ipun;
Gancaran Bali Purwa (tradisional) dados kasorohang petang sorong, inggih ipun;
# [[Satua Bali|Satua]], ([[Basa Indonésia]]: Dongeng) akeh dados pesan wenten ring krama Bali. Satua madaging lelintihan satu sane tawah-tawah. Satua sapuniki nenten kauningin sapa sira sane ngawit tur kaparinama ''anonim''. Unduk miwah tokoh, satua wenten makudang soroh, sekadi:
# [[Satua Bali|Satua]], ([[Basa Indonésia]]: Dongeng) akeh dados pesan wénten ring krama Bali. Satua madaging lelintihan satu sané tawah-tawah. Satua sapuniki nenten kauningin sapa sira sané ngawit tur kaparinama ''anonim''. Unduk miwah tokoh, satua wénten makudang soroh, sekadi:
## Satua soroh buron dogen
## Satua soroh buron dogen
## Satua buron ajak manusa
## Satua buron ajak manusa
Carik 13: Carik 15:
## Satua manusa ajak raksasa
## Satua manusa ajak raksasa
## Satua dewa batara ajak buron
## Satua dewa batara ajak buron
# Babad ([[Basa Indonésia]]: Hikayat), inggih punika satua sane nyatuang tokoh sane malinggih ring puri (istana) tur madue kesaktian, nyatuang sekancan indik, payudaan, pesantian, urip, kahanan para satria miwah sane liyanan. Umpama; Babad Buleleng, Babad Blahbatuh, Babad Dalem, Babad Mengwi, Babad Pasek,
# Babad ([[Basa Indonésia]]: Hikayat), inggih punika satua sané nyatuang tokoh sané malinggih ring puri (istana) tur madué kesaktian, nyatuang sekancan indik, payudaan, pesantian, urip, kahanan para satria miwah sané liyanan. Umpama; Babad Buleleng, Babad Blahbatuh, Babad Dalem, Babad Mengwi, Babad Pasek,
# Wiracarita ([[Basa Indonésia]]: Epos), inggih punika satua sane ngungguhang indik kesinatrian, kesaktian ring payudaan. Conto: Mahabrata, Sakuntala, Prabu Mayadenawa, miwah sane tiosan.
# Wiracarita ([[Basa Indonésia]]: Epos), inggih punika satua sané ngungguhang indik kesinatrian, kesaktian ring payudaan. Conto: Mahabrata, Sakuntala, Prabu Mayadenawa, miwah sané tiosan.
# Satua dewa-dewa ([[Basa Indonésia]]: Mitos), inggih punika satua sane ngungguhang soroh dewa utawi batara-batari. Satua akehan ngundukang soroh agama, miwah mayapada, mercepad. Umpami: Bagus Diarsa, Prabu Watugunung, miwah sane tiosan.
# Satua dewa-dewa ([[Basa Indonésia]]: Mitos), inggih punika satua sané ngungguhang soroh dewa utawi batara-batari. Satua akehan ngundukang soroh agama, miwah mayapada, mercepad. Umpami: Bagus Diarsa, Prabu Watugunung, miwah sané tiosan.
=== Gancaran Bali Modern ===
=== Gancaran Bali Modern ===
# Satua Bawak ([[Basa Indonésia]]: Cerpen), utawi satua cutet. Satua puniki wau wenten ri kala sayembara panyuratan susastra Bali Anyar olih Balai Penelitian Bahasa (dumun: Lembaga Bahasa Nasional cabang Singaraja). Sayembara puniki kawentenang duk warsa 28 Oktober 1968 jantos 28 Oktober 1970, miwah tanggal 28 Oktober 1989. Conto: Mirah (Putu Sedana, 1969), Surup Ratih (Wyat, 1970), Iwang Titiang Newek (A.A.G.Jelantik, 1969), Ni Luh Sari (I.B. Mayun, 1969), Kapatutuan Ngulati (I.G.P.Rai, 1969), Tanggal Wayah (Winartha, 1970), Tukang Gambar (M. Sanggra, 1970), Talin Sampi (Wayan Rugeg Nataran, 1970), Langite Sayan Pelung (Raka, 1970).
# Satua Bawak ([[Basa Indonésia]]: Cerpen), utawi satua cutet. Satua puniki wau wénten ri kala sayembara panyuratan susastra Bali Anyar olih Balai Penelitian Bahasa (dumun: Lembaga Bahasa Nasional cabang Singaraja). Sayembara puniki kawéntenang duk warsa 28 Oktober 1968 jantos 28 Oktober 1970, miwah tanggal 28 Oktober 1989. Conto: Mirah (Putu Sedana, 1969), Surup Ratih (Wyat, 1970), Iwang Titiang Newek (A.A.G.Jelantik, 1969), Ni Luh Sari (I.B. Mayun, 1969), Kapatutuan Ngulati (I.G.P.Rai, 1969), Tanggal Wayah (Winartha, 1970), Tukang Gambar (M. Sanggra, 1970), Talin Sampi (Wayan Rugeg Nataran, 1970), Langite Sayan Pelung (Raka, 1970).
# Novel (Roman), inggih punika satua sane dawanan tekening cerpen lan gelah lelintihan satua sane ngundukang embas, idup, miwah seda. Satua novel ring susastra Bali sampun kawentenang ri kala warsa 1931 sane mamurda ''"Nemu Karma"'' pikarya I Wayan Gobyah miwah ''"Mlancaran"'' pikarya Gde Srawana (wastan asli, Wayan Badra)
# Novel (Roman), inggih punika satua sané dawanan tekéning cerpen lan gelah lelintihan satua sané ngundukang embas, idup, miwah seda. Satua novel ring susastra Bali sampun kawéntenang ri kala warsa 1931 sané mamurda ''"Nemu Karma"'' pikarya I Wayan Gobyah miwah ''"Mlancaran"'' pikarya Gde Srawana (wastan asli, Wayan Badra)
== Pustaka ==
== Pustaka ==
{{Reflist}}
{{Reflist}}

[[Kategori:Sastra Bali]]
[[Kategori:Sastra Bali]]

Uahan ri tatkala 7 Oktober 2020 18.10


Gancaran (Basa Indonésia: Prosa) inggih punika soroh sarwa susastra Bali sané nénten nganutin guru lagu, nénten nganutin tembang, nénten nganutin makudang-kudang wanda ring apada lingsa, nangin bebas. Gancaran Bali puniki ngungguhan pidagingan (unteng) sané pacang katuturang ring para pamiarsa miwah ring sang pangwacén.[1]

Wewidangan

Gancaran Bali dados kasorohang duang sorong, inggih ipun;

Gancaran Bali Purwa

Gancaran Bali Purwa (tradisional) dados kasorohang petang sorong, inggih ipun;

  1. Satua, (Basa Indonésia: Dongeng) akeh dados pesan wénten ring krama Bali. Satua madaging lelintihan satu sané tawah-tawah. Satua sapuniki nenten kauningin sapa sira sané ngawit tur kaparinama anonim. Unduk miwah tokoh, satua wénten makudang soroh, sekadi:
    1. Satua soroh buron dogen
    2. Satua buron ajak manusa
    3. Satua manusa ajak manusa
    4. Satua dewa betara ajak manusa
    5. Satua manusa ajak raksasa
    6. Satua dewa batara ajak buron
  2. Babad (Basa Indonésia: Hikayat), inggih punika satua sané nyatuang tokoh sané malinggih ring puri (istana) tur madué kesaktian, nyatuang sekancan indik, payudaan, pesantian, urip, kahanan para satria miwah sané liyanan. Umpama; Babad Buleleng, Babad Blahbatuh, Babad Dalem, Babad Mengwi, Babad Pasek,
  3. Wiracarita (Basa Indonésia: Epos), inggih punika satua sané ngungguhang indik kesinatrian, kesaktian ring payudaan. Conto: Mahabrata, Sakuntala, Prabu Mayadenawa, miwah sané tiosan.
  4. Satua dewa-dewa (Basa Indonésia: Mitos), inggih punika satua sané ngungguhang soroh dewa utawi batara-batari. Satua akehan ngundukang soroh agama, miwah mayapada, mercepad. Umpami: Bagus Diarsa, Prabu Watugunung, miwah sané tiosan.

Gancaran Bali Modern

  1. Satua Bawak (Basa Indonésia: Cerpen), utawi satua cutet. Satua puniki wau wénten ri kala sayembara panyuratan susastra Bali Anyar olih Balai Penelitian Bahasa (dumun: Lembaga Bahasa Nasional cabang Singaraja). Sayembara puniki kawéntenang duk warsa 28 Oktober 1968 jantos 28 Oktober 1970, miwah tanggal 28 Oktober 1989. Conto: Mirah (Putu Sedana, 1969), Surup Ratih (Wyat, 1970), Iwang Titiang Newek (A.A.G.Jelantik, 1969), Ni Luh Sari (I.B. Mayun, 1969), Kapatutuan Ngulati (I.G.P.Rai, 1969), Tanggal Wayah (Winartha, 1970), Tukang Gambar (M. Sanggra, 1970), Talin Sampi (Wayan Rugeg Nataran, 1970), Langite Sayan Pelung (Raka, 1970).
  2. Novel (Roman), inggih punika satua sané dawanan tekéning cerpen lan gelah lelintihan satua sané ngundukang embas, idup, miwah seda. Satua novel ring susastra Bali sampun kawéntenang ri kala warsa 1931 sané mamurda "Nemu Karma" pikarya I Wayan Gobyah miwah "Mlancaran" pikarya Gde Srawana (wastan asli, Wayan Badra)

Pustaka

  1. Supadi,s.pd, I. Made Juliadi (2015-12-19). "Kusuma Buana Sastra: Gancaran Bali". Kusuma Buana Sastra. Kaaksés 2020-08-01.