Ida Dewa Agung Istri Kanya

Saking Wikipédia
(Kagingsirang saking Dewa Agung Istri Kanya)

Ida Dewa Agung Istri Kanya (taler kasengguh Dewa Agung Istri Balemas; seda 1868)[1] inggih punika anak isteri kapertama sané manados ratu ring Bali duk warsa 1814 ngantos warsa 1850. Ida kaloktah santukan pinaka sang ngamong jagat sané dados pamucuk ngamargiang perang puputan sané kaabih olih krama Klungkung majeng ring wangsa Belanda ring wewidangan Désa Kusamba. Ratu Istri Kanya sané ngawi siasat ri tatkala jagi ngebug wangsa Belanda, nika mawinan Jendral Belanda sané mawasta Mayor Jénderal A.V. Michiels prasida kapademang. Nika mawinan Ida madué parab "anak isteri wesi". Ida durung marabian ri tatkala kari maurip. Tiosan ring punika, Ida taler kabaos nyastra santukan akéh makarya sastra ri tatkala madeg ratu. Umpaminnyané Pralambang Bhasa Wewatekan miwah Kidung Padem Warak sané maosang indik pamargin kahuripan Dewa Agung Istri Kanya. Sareng pangawi lianan Ida taler madué parab sakadi: Naranatha Kanya (kasurat ring Astikayana), Wirya Kanya (kasurat ring Babad Dalem), Nrpakanya (kasurat ring Prthadharma) taler sané lianan wénten Nrpatiwadhu, Rajadayita, miwah Narendra Dayita.[2] Dané taler kasengguh "Ratu Perawan Klungkung".[3][4]

Kauripan pangawit[uah | uah wit]

Déwa Agung Istri Kanya inggih punika putri Ida I Déwa Agung Putra sané taler kauningin antuk Ida I Déwa Agung Putra Kusamba (saantukan madué keraton ring Kusamba).[5][6] Ibunnyane saking Karangasem, I Gusti Ayu Karang (I Gusti Ayu Pelung).[7] Gusti Ayu Karang nemuang kahanan anyar antuk Dewa Agung Istri Kanya mangda dados "Ratu Perawan Klungkung" ring galah sané jagi rauh.[3]

Déwa Agung Istri Kanya madué semeton lanang, Déwa Agung Putra sané taler kasengguh Ida I Déwa Agung Putra Balemas. Wastan puniki kaicénin duaning semetonnyané puniki meneng ring Balemas, silih sinunggil genah Istana Smarapura sané kaanggep pinaka genah sané mabuat tur meneng ring genah sané pinih sor saking kamar raja (pesaren gede). Dewa Agung Istri Kanya taler magenah ring Balemas mawinan ida taler ketah kawastanin Dewa Agung Istri Balemas.[8]

Sasampun wenten panyungkan, Dewa Agung Istri Kanya miwah semetonnyane ngamargiang restorasi ring pura Klungkung sane lawas, tur taler nyokong negara.[3] Ida nyokong para pandita mangda nyurat puisi, miwah nyurat makudang-kudang cakepan antuk ragannyané.[3]

Pustaka[uah | uah wit]

  1. Purwanti, Selvi (2016-04-22). "Ida I Dewa Agung Istri Kanya Wanita Besi Pengobar Perang Kusamba". MerahPutih. Kaaksés 2020-05-25.
  2. Hudiono, Esthi Susanti; Bodjawati, Seruni (2019). Perempuan-Perempuan Menggugat (Literasi Rupa Sejarah Perempuan Indonésia). Yogyakarta: Media Pressindo bekerjasama dengan Komunitas Inklusi Sosial dan Perdamaian Indonésia. pp. 25–29. ISBN 978-623-7254-10-2.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Vickers, A. (10 April 2012). Bali: A Paradise Created. Tuttle Publishing. pp. 79–. ISBN 978-1-4629-0008-4.
  4. Collins, N. Q. (15 Februari 2017). Feminist Essays. Lulu.com. pp. 22–. ISBN 978-1-365-75994-9. Check date values in: |date= (help)
  5. Vickers, A. (1989). Bali, A Paradise Created. Singapore: Periplus. p. 66.
  6. Dwinanto, D. (1989). Perang Kusamba. Jakarta: Balai Pustaka. ISBN 9789794072011.
  7. Anthropologica. M. Nijhoff. 1982.
  8. I Wayan Warna et al. (1986), Babad Dalem; Teks dan terjemahan. Denpasar: Dinas Pendidikan dan Kebudayaan Propinsi Daerah Tingkat I Bali.